Την υψηλή ευπάθεια συγκεκριμένων περιοχών της χώρας σε πλημμυρικά και κατολισθητικά φαινόμενα, ιδίως σε πεδινές ζώνες με έντονη ανθρωπογενή δραστηριότητα, έντονη αστικοποίηση, κάλυψη των πλημμυρικών πεδίων και σε οικισμούς που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με κοίτες του υδρογραφικού ή σε ζώνες με ιστορικό επαναλαμβανόμενων πλημμυρών, ανέδειξε η κακοκαιρία «Byron».

Αυτά συμπεραίνει μεταξύ άλλων το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών μέσω του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος που παρακολούθησε την εξέλιξη της κακοκαιρίας και τις επιπτώσεις της στην επικράτεια. Παράλληλα, όπως τονίζεται σε ανακοίνωση της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ, προκύπτει επίσης ότι κάποια από τα συνήθη αντιπλημμυρικά έργα (όπως οι κλειστοί αγωγοί) δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τα φαινόμενα από μια ένταση και πάνω, ενώ δεν μπορούν να ανταποκριθούν επαρκώς στα ακραία φαινόμενα. Μολονότι οι καταγραφές συνεχίζονται σε μεγαλύτερη ανάλυση, είναι ήδη εμφανής η διασπορά τους σε μεγάλη γεωγραφική έκταση επικράτεια.

«Οι επιπτώσεις σε κρίσιμες υποδομές μεταφορών (οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο), σε σχολικές μονάδες, σε υδραυλικά και υδροδοτικά έργα, καθώς και τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια σε περιοχές με πρόσφατο ιστορικό καταστροφών, επιβεβαιώνουν την ανάγκη για συστηματική αξιολόγηση κινδύνου, αναθεώρηση προδιαγραφών αντιπλημμυρικών παρεμβάσεων και ενίσχυση των μηχανισμών έγκαιρης προειδοποίησης και τοπικού σχεδιασμού αντιμετώπισης», επισημαίνει μεταξύ άλλων η Διεπιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, συνολικά 73 οικιστικά σύνολα επηρεάστηκαν ή κατέγραψαν επιπτώσεις από την κακοκαιρία «Byron», εκ των οποίων σε τουλάχιστον 20 οι επιπτώσεις περιορίστηκαν σε προβλήματα στο οδικό δίκτυο (πρόσβαση, διακοπή κυκλοφορίας), ενώ παρατηρήθηκαν 9 μικρού μεγέθους αστοχίες πρανών (ολισθήσεις εδαφών, ολισθήσεις και καταπτώσεις βραχωδών τεμαχών, λασπορροές κ.ά.).

Στην πλειοψηφία τους οι εν λόγω θέσεις υπέστησαν περιορισμένης δριμύτητας επιπτώσεις, όμως περιοχές όπως η Λακωνία, η Θεσσαλία, η Δυτική Αττική και άλλες κατέγραψαν βλάβες οι οποίες μπορούν να καταταχθούν σε μέσης και υψηλής δριμύτητας.

Η Διεπιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ προχώρησε σε αναλυτική καταγραφή των επιπτώσεων της κακοκαιρίας, βάσει των διαθέσιμων δεδομένων.

«Η κακοκαιρία “Byron” ξεκινώντας από την Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου και έως την Κυριακή 7 Δεκεμβρίου προκάλεσε με πολλαπλά κύματα καταιγίδας εκτεταμένα επεισόδια έντονης και παρατεταμένης βροχόπτωσης σε μεγάλο μέρος της χώρας, με κύριες συνέπειες τις υπερχειλίσεις ποταμών και ρεμάτων και την εμφάνιση πλημμυρικών φαινομένων, την ενεργοποίηση κατολισθητικών διεργασιών, βλάβες σε τεχνικά έργα, εγκλωβισμούς ατόμων, αποκλεισμούς οικισμών και σημαντικές διαταραχές στη λειτουργία του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου.

Η κακοκαιρία προκάλεσε μεγάλα ύψη βροχής (μεγαλύτερα των 100mm και σε ορισμένες περιπτώσεις περισσότερο από 250mm σε 24 ώρες) κατά κύριο λόγο στη νότια Πελοπόννησο, την Δυτική Αττική, την Θεσσαλία, την Εύβοια, τη Χαλκιδική και τμήματα των Δωδεκανήσων (Καστελλόριζο) (Πηγή: meteo.gr)», υπογραμμίζει η ανακοίνωση της Επιτροπής.

Σύμφωνα με την καταγραφή και τα ευρήματα της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ επιπτώσεις λόγω της κακοκαιρίας “Byron” σημειώθηκαν μεταξύ άλλων σε περιοχές των περιφερειών Αττικής, Πελοποννήσου, Ιονίων Νήσων, Θεσσαλίας, Στερεάς Ελλάδας, Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας, Νοτίου Αιγαίου (ιδιαίτερα στα Δωδεκάνησα).

Όπως τονίζεται από την Επιτροπή, συνολικά, από το πρωί της Πέμπτης (4/12) έως το μεσημέρι της Παρασκευής (5/12), η περιοχή της Αττικής παρήγαγε μεγάλο αριθμό περιστατικών που απαιτούσαν επιχειρησιακή ανταπόκριση, με εκατοντάδες αιτήματα άντλησης υδάτων.

Σε συγκεκριμένες περιοχές μάλιστα αποφασίστηκε κήρυξη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας για χρονικό διάστημα τριών μηνών, ώστε να καταστεί δυνατή η διαχείριση των επιπτώσεων (πλημμύρες, κατολισθήσεις) που εκδηλώθηκαν κατά το διάστημα 4-7 Δεκεμβρίου.

«Δημοτικές ενότητες που βρίσκονταν ήδη σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης, λόγω προηγούμενων επεισοδίων, παραμένουν σε αυτό το καθεστώς έως τις ημερομηνίες λήξης που έχουν οριστεί, με δυνατότητα παράτασης εφόσον το απαιτήσει η έκταση των νέων ζημιών.

Πρόσφατα ακραία καιρικά φαινόμενα στο Μεσογειακό χώρο προσφέρουν χαρακτηριστικά παραδείγματα. Οι επιπτώσεις από την κακοκαιρία “Byron” όσο και από προηγούμενα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ο μεσογειακός κυκλώνας “Ιανός” το 2020 στα Ιόνια Νησιά και τη Θεσσαλία, η καταιγίδα “Daniel” το 2023 στη Θεσσαλία, και η καταιγίδα DANA το 2024 στη Βαλένθια (Ισπανία) αναδεικνύουν τη σημασία των παραπάνω δράσεων.

Ιδιαίτερα υπογραμμίζουν την ανάγκη υιοθέτησης προσεγγίσεων ανάλυσης πολλαπλών κινδύνων, που δεν αντιμετωπίζουν τα φαινόμενα ως μεμονωμένα, αλλά ως αλληλεξαρτώμενα.

Οι αλληλεξαρτήσεις αυτές μεταξύ κινδύνων του ίδιου ή διαφορετικού τύπου μπορούν να εκδηλωθούν και να εξελιχθούν παράλληλα, να δημιουργήσουν αντικρουόμενες απαιτήσεις κατά την άμεση απόκριση και τη διαχείριση των επιπτώσεων, οδηγώντας σε σύνθετες κρίσεις και καταστροφές καθώς και σε αλυσιδωτές επιπτώσεις, που έχουν το δυναμικό να αυξήσουν τον χρόνο αποκατάστασης και ανάκαμψης στην πληγείσα περιοχή», καταλήγει η ανακοίνωση της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ.

Ολόκληρη η παρουσίαση των κυριότερων ευρημάτων από την αναλυτική καταγραφή της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ των επιπτώσεων της κακοκαιρίας “Byron”, βάσει των διαθέσιμων δεδομένων στον σύνδεσμο https://hub.uoa.gr/anakoinosi-tis-diepistimonikis-epitropis-diacheirisis-kindynon-kai-kriseon-tou-ekpa/