Θύελλα αντιδράσεων έχει προκαλέσει ο ηθοποιός Calum Worthy μετά την προώθηση μιας νέας εφαρμογής τεχνητής νοημοσύνης που υπόσχεται να δημιουργεί ψηφιακά avatars νεκρών αγαπημένων προσώπων.

Ο Worthy, γνωστός από τη σειρά του Disney Channel Austin & Ally, δημοσίευσε στο X ένα διαφημιστικό βίντεο της εφαρμογής 2wai, γράφοντας: «Τι θα γινόταν αν οι άνθρωποι που χάσαμε μπορούσαν να είναι μέρος του μέλλοντός μας;».

Η αμφιλεγόμενη ιδέα πίσω από την εφαρμογή

Ο Worthy ανέφερε ότι η εταιρεία του, την οποία συνίδρυσε μαζί με τον παραγωγό Russell Geyser, στοχεύει στη δημιουργία ενός «ζωντανού αρχείου της ανθρωπότητας». Η εφαρμογή 2wai – που προφέρεται «two way» – επιτρέπει τη δημιουργία ενός HoloAvatar, δηλαδή μιας κινούμενης ψηφιακής αναπαράστασης που λειτουργεί ως διαδραστικό chatbot και μιμείται την εικόνα και, υποτίθεται, την προσωπικότητα ενός ανθρώπου.

Στο διαφημιστικό βίντεο εμφανίζεται μια έγκυος γυναίκα να συνομιλεί με την AI εκδοχή της νεκρής μητέρας της. Στην εξέλιξη της ιστορίας, η «ψηφιακή γιαγιά» διαβάζει παραμύθια στο παιδί, συνομιλεί μαζί του καθώς μεγαλώνει και σχολιάζει ακόμα και τη γέννηση του δικού του παιδιού. Το σλόγκαν που συνοδεύει το βίντεο αναφέρει: «Με το 2wai, τρία λεπτά μπορούν να κρατήσουν για πάντα».

Οργή και έντονη ηθική ανησυχία

Η αντίδραση στα social media ήταν σφοδρή. Χρήστες χαρακτήρισαν την ιδέα «αντικειμενικά μία από τις πιο ανήθικες που έχουν υπάρξει ποτέ», ενώ άλλοι μίλησαν για μια τεχνολογία «απάνθρωπη και ανησυχητική», που μετατρέπει το πένθος σε εμπορεύσιμο προϊόν. Δεν έλειψαν και τα ειρωνικά σχόλια, με αναφορές σε «συνδρομητική νεκρομαντεία» και σε μια ακόμη προσπάθεια της τεχνολογίας να αλλοιώσει τη φυσική διαδικασία του αποχαιρετισμού.

Ιδιαίτερη ανησυχία εκφράζεται για το ενδεχόμενο εκμετάλλευσης της ψηφιακής ταυτότητας νεκρών προσώπων, καθώς και για τη χρήση τους σε διαφημιστικούς σκοπούς ή άλλες εμπορικές δραστηριότητες χωρίς ουσιαστικό έλεγχο από τις οικογένειες.

Τι υπόσχεται και τι δεν εξηγεί η 2wai

Η εφαρμογή είναι ήδη διαθέσιμη για iOS και επιτρέπει τη δημιουργία HoloAvatars μέσω ενός βίντεο διάρκειας μόλις τριών λεπτών. Ωστόσο, η εταιρεία δεν έχει διευκρινίσει με ποιον τρόπο αυτή η περιορισμένη καταγραφή επαρκεί για την αναπαραγωγή της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς ενός ανθρώπου, αποφεύγοντας να απαντήσει σε σχετικά ερωτήματα.

Παράλληλα, η 2wai προσφέρει και έτοιμους χαρακτήρες, όπως έναν προσωπικό γυμναστή, έναν αστρολόγο και έναν σεφ, ενώ έχει δημιουργήσει ψηφιακές εκδοχές ιστορικών προσωπικοτήτων, όπως ο William Shakespeare και ο Ερρίκος Η΄.

Ανατριχιαστικές ομοιότητες με το Black Mirror

Πολλοί χρήστες συνέκριναν την εφαρμογή με το επεισόδιο Be Right Back της σειράς Black Mirror, όπου μια γυναίκα δημιουργεί ψηφιακό αντίγραφο του νεκρού συντρόφου της, σε μια ιστορία που λειτουργεί ως προειδοποίηση για τα όρια της τεχνολογίας και της ανθρώπινης απώλειας. «Θα ήθελα να ξέρω ποιοι επιχειρηματίες θεωρούν καλή ιδέα να μετατρέπουν επεισόδια του Black Mirror σε startups», έγραψε χαρακτηριστικά ένας σχολιαστής.

Η προσπάθεια «ψηφιακής ανάστασης» δεν είναι πάντως κάτι εντελώς καινούργιο. Το 2020, ο Kanye West είχε χαρίσει στην Kim Kardashian ένα ολόγραμμα του πατέρα της, ενώ η AI έχει χρησιμοποιηθεί για την αναπαραγωγή φωνών διάσημων όπως η Edith Piaf, ο James Dean και ο Burt Reynolds. Εταιρείες όπως το Project December και το Hereafter προσφέρουν επίσης υπηρεσίες δημιουργίας «deadbots», βασισμένων σε δεδομένα και αναμνήσεις.

Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη προχωρά με ιλιγγιώδη ταχύτητα, το ερώτημα παραμένει ανοιχτό: πρόκειται για μια τεχνολογία που προσφέρει παρηγοριά ή για ένα επικίνδυνο εργαλείο που επαναπροσδιορίζει με ανησυχητικό τρόπο τη σχέση μας με τον θάνατο και τη μνήμη;