Το σχετικά ήπιο κλίμα της Ισλανδίας διαμορφώνεται από ένα δίκτυο ρευμάτων που περιβάλλει τον Ατλαντικό Ωκεανό, μεταφέροντας θερμότητα προς τα βόρεια – χωρίς αυτό, το νησί θα ήταν πολύ πιο παγωμένο και θυελλώδες.
Καθώς συσσωρεύονται στοιχεία που υποδηλώνουν ότι αυτά τα ρεύματα ενδέχεται να καταρρεύσουν, η κυβέρνηση της Ισλανδίας προέβη στην ασυνήθιστη κίνηση να χαρακτηρίσει τον κίνδυνο ως απειλή για την εθνική ασφάλεια, προωθώντας μια υψηλού επιπέδου αντίδραση ως προς τον τρόπο προετοιμασίας για αυτή την «υπαρξιακή απειλή».
«Το κλίμα, η οικονομία και η ασφάλειά μας είναι στενά συνδεδεμένα με τη σταθερότητα των ωκεάνιων ρευμάτων που μας περιβάλλουν», δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλίματος της Ισλανδίας.
Η Ατλαντική Μεσημβρινή Ανατρεπτική Κυκλοφορία (AMOC) – είναι ένα κυκλικό σύστημα ρευμάτων που λειτουργεί σαν μια γιγαντιαία μεταφορική ταινία, τραβώντας ζεστό νερό από το Νότιο Ημισφαίριο και τους τροπικούς προς το Βόρειο Ημισφαίριο, όπου ψύχεται, βυθίζεται και ρέει πίσω προς το νότο.
Όταν ρωτούν τους επιστήμονες ποια πιθανή κλιματική επίδραση τους τρομάζει περισσότερο, η κατάρρευση του AMOC βρίσκεται συχνά στην κορυφή της λίστας.
Ένα αυξανόμενο σώμα ερευνών δείχνει ότι το AMOC επιβραδύνεται, καθώς οι υψηλότερες παγκόσμιες θερμοκρασίες διαταράσσουν την ευαίσθητη ισορροπία θερμότητας και αλατότητας στην οποία βασίζεται η δύναμή του. Η επιστήμη δεν έχει ακόμη καταλήξει σε συμπέρασμα σχετικά με την πιθανότητα και το χρονοδιάγραμμα μιας ενδεχόμενης κατάρρευσης, αλλά ορισμένες μελέτες προβλέπουν ότι θα μπορούσε να συμβεί μέσα στον αιώνα μας.
«Καταστροφικές οι επιπτώσεις»
Οι επιπτώσεις θα ήταν καταστροφικές και θα προκαλούσαν τεράστιες αλλαγές στο παγκόσμιο κλίμα και τις καιρικές συνθήκες, όπως άνοδο της στάθμης της θάλασσας σε περιοχές των ΗΠΑ και της Ευρώπης, διαταραχή των μουσωνικών συστημάτων που επηρεάζουν χώρες της Ασίας και της Αφρικής και έντονο ψύχος το χειμώνα στην Ευρώπη, με τον πάγο της θάλασσας να επεκτείνεται ενδεχομένως προς τα νότια μέχρι το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η Ισλανδία «θα βρεθεί κοντά στο επίκεντρο μιας σοβαρής περιφερειακής ψύξης», πράγμα που σημαίνει ότι η χώρα θα μπορούσε να περιβάλλεται από θαλάσσιο πάγο, δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλίματος της Ισλανδίας.
Πρόκειται για «υπαρξιακή απειλή», πρόσθεσε. Το AMOC ρυθμίζει το κλίμα της Ισλανδίας και η κατάρρευσή του θα μπορούσε να καταστρέψει τις υποδομές, τις μεταφορές και ζωτικούς κλάδους, όπως η αλιεία, πρόσθεσε.
Τον Σεπτέμβριο, το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας της Ισλανδίας χαρακτήρισε την πιθανή κατάρρευση του ρεύματος ως κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια, σηματοδοτώντας την πρώτη φορά που μια κλιματική επίδραση έχει λάβει αυτόν τον χαρακτηρισμό στη χώρα.
Η απόφαση «αντανακλά τη σοβαρότητα του ζητήματος και διασφαλίζει ότι το θέμα θα λάβει την προσοχή που του αξίζει», δήλωσε ο υπουργός. Στην πράξη, ο χαρακτηρισμός αυτός σημαίνει μια συντονισμένη αντίδραση υψηλού επιπέδου από την κυβέρνηση, προκειμένου να κατανοήσει την απειλή και να βρει τρόπους για την πρόληψη και τον μετριασμό των χειρότερων συνεπειών, πρόσθεσε.
Η απόφαση της Ισλανδίας σηματοδοτεί μια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο η χώρα αντιλαμβάνεται τους κλιματικούς κινδύνους, δήλωσε ο υπουργός.
«Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι το τρέχον κλίμα ενδέχεται να αλλάξει τόσο δραστικά που θα είναι αδύνατο για εμάς να προσαρμοστούμε», είπε. «Εν ολίγοις, αυτό δεν είναι απλώς ένα επιστημονικό ζήτημα — είναι θέμα εθνικής επιβίωσης και ασφάλειας», συμπλήρωσε.
