Ηταν πριν από περίπου τρία χρόνια όταν άρχισε να παρατηρείται μια εντυπωσιακή, θα λέγαμε, αλλαγή στην αγορά του χρυσού. Λίγους μήνες μετά την απόφαση της τότε κυβέρνησης Μπάιντεν να χρησιμοποιήσει το δολάριο ως όπλο σε απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία, οι κεντρικές τράπεζες άρχισαν να απομακρύνονται από το αμερικανικό νόμισμα με τον ταχύτερο ρυθμό που έχει καταγραφεί ποτέ. Κάποιοι χαρακτήρισαν αυτή τη φυγή ως τη μεγαλύτερη επίθεση κατά του δολαρίου από το Bretton-Woods.
Το 1944 έγινε μια ιστορική διάσκεψη, όπου 44 χώρες καθιέρωσαν ένα νέο διεθνές νομισματικό σύστημα για τη σταθεροποίηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών και την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτή η διάσκεψη, που πραγματοποιήθηκε στο Bretton Woods του New Hampshire, οδήγησε στη δημιουργία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Το αρχικό σύστημα κατέρρευσε το 1971, όταν οι ΗΠΑ ανέστειλαν τη μετατρεψιμότητα του δολαρίου σε χρυσό. Κι αυτή ήταν και η μέρα που οι τιμές του χρυσού έφτασαν στα χαμηλότερα επίπεδα της δεκαετίας. Aπό τότε η πορεία τoυ ήταν ανοδική.
Eπιστρέφοντας ξανά στο σήμερα, ήταν Ιούλιος του 2025 όταν η Deutsche Bank εξέτασε το σημαντικό ερώτημα: θα μπορούσαν τώρα οι κεντρικές τράπεζες να αποτελέσουν ανασταλτικό παράγοντα για την τιμή του χρυσού, αφού σε σημαντικό βαθμό οδήγησαν την άνοδό του από το 2022;
Η γερμανική τράπεζα απάντησε σωστά εκείνη την εποχή, σημειώνοντας ότι από τις δηλωμένες προθέσεις των κεντρικών τραπεζών για το χρυσό για το δικό τους ίδρυμα, καθώς και από τις προσδοκίες για όλους τους διαχειριστές παγκόσμιων αποθεμάτων, προέκυψε ότι η τάση για προσθήκη χρυσού στα αποθέματα είχε μόνο αυξηθεί.
Ο αναλυτής της Deutsche Bank Μichael Hsueh αναφέρει ότι η προτίμηση των κεντρικών τραπεζών παγκοσμίως για το χρυσό δεν έχει μειωθεί λόγω της αύξησης των τιμών, αλλά αντίθετα έχει γίνει ακόμη ισχυρότερη. Όπως δείχνει έρευνα του World Gold Council, το μερίδιο των κεντρικών τραπεζών που σχεδίαζαν να αυξήσουν τα δικά τους αποθέματα χρυσού ήταν 43%, από 29% το προηγούμενο έτος. Κι ότι το 95% των διαχειριστών αποθεματικών ανέμεναν ότι τα αποθέματα των κεντρικών τραπεζών παγκοσμίως θα αυξηθούν τους επόμενους 12 μήνες, από 81% το προηγούμενο έτος. Η έρευνα διεξήχθη μεταξύ 25 Φεβρουαρίου και 20 Μαΐου του 2025.
Στο τελευταίο του σημείωμα με ημερομηνία 17 Οκτωβρίου, ο Hsueh ενημέρωσε τις εκτιμήσεις του σχετικά με τα αποθέματα χρυσού ως ποσοστό των συνολικών συναλλαγματικών και χρυσών αποθεματικών. Το μερίδιο του χρυσού στα συναλλαγματικά και χρυσά αποθέματα αυξήθηκε από 24% στο τέλος Ιουνίου σε 30% σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη την τρέχουσα τιμή του χρυσού, ενώ το μερίδιο του δολαρίου ΗΠΑ μειώθηκε από 43% σε 40% στο ίδιο διάστημα.
Αυτή η δυναμική αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη ελκυστικότητα του χρυσού ως αποθεματικού περιουσιακού στοιχείου, ενώ η κυριαρχία του δολαρίου έχει σχετικά αποδυναμωθεί. Αυτό θέτει το επόμενο ερώτημα: σε ποια τιμή θα γίνει ο χρυσός το μεγαλύτερο αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο στον κόσμο.
Η έκθεση κάνει μια πρόβλεψη για την τιμή: εάν ο χρυσός πρόκειται να μοιραστεί ισότιμα με το δολάριο στην προαναφερθείσα κατηγορία αποθεματικών, η τιμή του θα πρέπει να φτάσει τα 5.790 δολάρια ανά ουγγιά. Σε αυτό το σενάριο, υποθέτοντας ότι τα αποθέματα χρυσού των κεντρικών τραπεζών παραμένουν αμετάβλητα, ο χρυσός και το δολάριο θα καταλαμβάνουν το 36% των παγκόσμιων αποθεματικών «συναλλάγματος και χρυσού».
Η ανάλυση της Deutsche Bank τονίζει ιδιαίτερα ότι η έρευνά της επικεντρώνεται στο μερίδιο του χρυσού στα αποθέματα «συνάλλαγμα και χρυσός», και όχι στο μερίδιό του στο σύνολο των περιουσιακών στοιχείων των κεντρικών τραπεζών. Η έκθεση υποστηρίζει ότι αυτή είναι μια πιο σχετική αναλυτική διάσταση, καθώς τα αποθέματα «συνάλλαγμα και χρυσός» είναι τα περιουσιακά στοιχεία που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι κεντρικές τράπεζες για να υπερασπιστούν τα εθνικά τους νομίσματα, που είναι εκφρασμένα σε ξένα νομίσματα.
Το μερίδιο του χρυσού της ΕΚΤ στα συναλλαγματικά αποθέματα και αποθέματα χρυσού ήταν 80% στο τέλος Σεπτεμβρίου (ή 83% αν ενημερωθεί σε τιμή χρυσού 4.350 δολάρια/ουγγιά), ενώ το μερίδιο του χρυσού στα συνολικά περιουσιακά στοιχεία της ήταν μόνο 18%. Από τα συνολικά περιουσιακά στοιχεία της ΕΚΤ ύψους 6,4 τρισ. ευρώ που κατείχε στον ισολογισμό της στο τέλος του 2024, τα 4,5 τρισ. ευρώ (71%) ήταν «τίτλοι κατοίκων της ζώνης του ευρώ εκφρασμένοι σε ευρώ».
Έτσι, η ομάδα της DB καταλήγει στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι για να υποστηριχθεί ότι οι διαχειριστές αποθεματικών ενδέχεται να αξιολογούν τα αποθέματά τους σε χρυσό σε σχέση με τα αποθέματα σε χρυσό και συνάλλαγμα, δεδομένου ότι αυτά είναι τα μόνα αποθέματα που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα και είναι διαθέσιμα για χρήση στην υπεράσπιση του εθνικού νομίσματος, εάν χρειαστεί.
Στις ΗΠΑ, το μερίδιο του χρυσού στα συναλλαγματικά αποθέματα και αποθέματα χρυσού ήταν 96% στο τέλος Σεπτεμβρίου, σε σύγκριση με το μερίδιο του χρυσού στο σύνολο των περιουσιακών στοιχείων που ήταν 15%.
Morgan Stanley: Τι κρύβεται πίσω από το ράλι του χρυσού
Συνήθως είναι εύκολο να χαρακτηρίσουμε τις αγορές ως «risk-on» – με ευνοϊκές συνθήκες που ενθαρρύνουν τους επενδυτές να αναλάβουν μεγαλύτερο κίνδυνο – ή «risk-off», με την αβεβαιότητα να δημιουργεί μια προτίμηση για επενδύσεις που παραδοσιακά είναι πιο αξιόπιστες, αναφέρει η Morgan Stanley. Ωστόσο, η τρέχουσα τριετής ανοδική πορεία των μετοχών είναι διαφορετική, καθώς οι σχέσεις μεταξύ ορισμένων κατηγοριών περιουσιακών στοιχείων είναι ασυνήθιστες.
Όπως σχολιάζει η αμερικανική τράπεζα, o χρυσός και οι μετοχές κινούνται παράλληλα, αψηφώντας την παραδοσιακή σχέση διαφοροποίησής τους, με τον χρυσό να έχει σημειώσει άνοδο 2,5 φορές από τον Οκτώβριο του 2022.
Η απροσδόκητη άνοδος του μετάλλου (που διακόπηκε απότομα την Τρίτη 21 Οκτωβρίου για να ανακάμψει ξανά στη συνέχεια) συνδέεται με τις ανησυχίες των επενδυτών για μια φούσκα τεχνητής νοημοσύνης, την αντιστάθμιση του πληθωρισμού και την υποτίμηση του δολαρίου ΗΠΑ. Ωστόσο, με τους δείκτες φόβου της αγοράς σε χαμηλά επίπεδα, τη σταθερή ανάπτυξη και τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό σταθερές, αυτές οι εξηγήσεις δεν καλύπτουν όλη την εικόνα.
Η μειωμένη εξάρτηση των κεντρικών τραπεζών από το δολάριο και η άνοδος των ψηφιακών νομισμάτων, όπως τα stablecoin, θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τη συνεχιζόμενη ανοδική πορεία του χρυσού.
Εάν καμία από αυτές τις θεωρίες δεν εξηγεί πλήρως την άνοδο του χρυσού, τι άλλο θα μπορούσε να ωθεί το κίτρινο μέταλλο;
Η Επιτροπή Παγκόσμιων Επενδύσεων πιστεύει όλο και περισσότερο ότι η άνοδος του χρυσού μπορεί να συνδέεται με μια παγκόσμια χρηματοοικονομική μεταβολή, καθώς οι κεντρικές τράπεζες μειώνουν την εξάρτησή τους από το δολάριο ΗΠΑ και προβλέπουν αλλαγές στις αγορές συναλλάγματος που προκαλούνται από τα stablecoins και άλλα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία. Αυτά τα ψηφιακά νομίσματα έχουν τη δυνατότητα να διαταράξουν τις παραδοσιακές αγορές νομισμάτων.
Χρησιμοποιώντας τον χρυσό ως εγγύηση για τα νομίσματα ή τα κρυπτονομίσματα, διάφοροι φορείς, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνήσεων, θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν την κυριαρχία του δολαρίου ΗΠΑ στις παγκόσμιες συναλλαγές. Αυτή η τάση θα μπορούσε να υποστηρίξει τη συνέχιση της ανοδικής πορείας του χρυσού και να ανατρέψει το ισχύον παγκόσμιο σύστημα, βάζοντας τα θεμέλια για μια νέα εποχή στο νομισματικό σύστημα.
