Εικόνα αδράνειας παρουσιάζεται στην εφαρμογή του Νόμου 4830/2021 για την προστασία των ζώων συντροφιάς, όπως αποκαλύπτουν τα στοιχεία και οι αναφορές από την Ειδική Γραμματεία για την Προστασία των Ζώων.
Ο νόμος θεσπίστηκε με στόχο την καταπολέμηση της ανεύθυνης ιδιοκτησίας, την τιμωρία των κακοποιητών και την ενίσχυση της ευζωίας των ζώων, και αδιαμφισβήτητα έχει ήδη παράξει πολύ καλά αποτελέσματα – ωστόσο φαίνεται ότι οι ελεγκτικοί μηχανισμοί της ΕΛ.ΑΣ. μπορούν και πρέπει να κάνουν ακόμα πολλά περισσότερα.
Η Ειδική Γραμματεία για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς του Υπουργείου Εσωτερικών, συστάθηκε με πρωτοβουλία του ίδιου του Πρωθυπουργού, τον Ιούνιο του 2022 προς τον σκοπό της συστηματικής παρακολούθησης και εφαρμογής του κανονιστικού πλαισίου, που θεσπίστηκε με τον Ν. 4830/2021 για την προστασία εν γένει των ζώων.
Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, το Newsbomb αποκαλύπτει στοιχεία τα οποία καταδεικνύουν τη σχετική αδράνεια διαφόρων αστυνομικών υπηρεσιών. Εξαίρεση αποτελούν οι υπηρεσίες της Διεύθυνσης Αστυνομίας Θεσσαλονίκης και των πιλοτικών Αστυνομικών ομάδων για την προστασία των ζώων στην Κρήτη.
Ως αποτέλεσμα, ο συγκεκριμένος νόμος-τομή παραμένει ουσιαστικά ανεφάρμοστος στον βαθμό που θα πρέπει οι υπηρεσίες αυτές να δρουν αυτεπάγγελτα κι όχι μόνο κατόπιν καταγγελιών. Ο Ν. 4830/2021 προβλέπει, επίσης, αυστηρότερες διοικητικές και ποινικές κυρώσεις, καθώς και υποχρέωση στείρωσης και σήμανσης όλων των σκύλων και γατών, μια πρακτική που αναμένεται να βελτιώσει το πρόβλημα με τα αδέσποτα.
Με γνώμονα την εφαρμογή του νόμου υπενθυμίζεται ότι κύριος στόχος της Ειδικής Γραμματείας είναι να εξασφαλίσει την ευζωία των ζώων συντροφιάς με την αποτελεσματική εφαρμογή του προγράμματος «ΑΡΓΟΣ» για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς και την πρόληψη δημιουργίας νέων από τους Δήμους της Χώρας, καθώς και να συνεργαστεί αλλά και να στηρίξει τους Ο.Τ.Α., στους οποίους έχει εκχωρηθεί η καθ’ ύλην και κατά τόπο αρμοδιότητα. Πρόσφατα, ολοκληρώθηκε ο πρώτος κύκλος των περιοδειών και δια ζώσης συναντήσεων με τα θεσμικά αυτοδιοικητικά όργανα στους 22 Δήμους της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Η ΕΛ.ΑΣ. δεν προβαίνει σε αυτεπάγγελτους ελέγχους
Σύμφωνα, λοιπόν, με τις διαπιστώσεις που προέκυψαν σε πρόσφατες συναντήσεις υπηρεσιακών στελεχών και αξιωματικών, οι περισσότερες αστυνομικές υπηρεσίες της Περιφέρειας δεν προχωρούν σε αυτεπάγγελτους ελέγχους – ούτε για την ύπαρξη ηλεκτρονικής σήμανσης (τσιπ) ούτε για την καταχώριση των ζώων στο Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς. Όπως αναφέρεται σαφώς από τον Ειδικό Γραμματέα Νικόλαο Χρυσάκη – ο οποίος είναι πρώην ανώτερος αξιωματικός της ΕΛ.ΑΣ. μάλιστα-, φαίνεται ότι δεν υπάρχει σαφής κατευθυντήρια διαταγή από το Αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. που να υποχρεώνει τις τοπικές αστυνομικές υπηρεσίες να εντάξουν τις πράξεις αυτές στο καθημερινό τους έργο. Κι έτσι, αυτές δεν το πράττουν, ή όταν το κάνουν, αυτό γίνεται μάλλον αποσπασματικά ή από το φιλότιμο και την ευσυνειδησία ορισμένων αστυνομικών οργάνων.
Κι έτσι το πρόβλημα των αδέσποτων διαιωνίζεται, αφού η απουσία ελέγχων έχει ως άμεση συνέπεια τη συνέχιση του φαύλου κύκλου των εγκαταλείψεων, καθώς ομάδες ιδιοκτητών – κυρίως κτηνοτρόφων και κυνηγών – παραμένουν ανεξέλεγκτες. Δήμοι της περιοχής έχουν ζητήσει επανειλημμένα εγγράφως την ενεργοποίηση της αστυνομίας για ελέγχους «μαντρί-μαντρί» και «πόρτα-πόρτα», χωρίς όμως ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Τα επίσημα στοιχεία είναι χαρακτηριστικά. Από τις κατά τόπους επισκέψεις που προαναφέρθηκαν στους 22 Δήμους της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, προέκυψαν τα εξής: Το 2024, με εξαίρεση τις αστυνομικές υπηρεσίες που αστυνομεύουν τους Δήμους Αλεξανδρούπολης, Κομοτηνής και Νέστου, οι υπόλοιπες αστυνομικές υπηρεσίες είχαν μηδενική δραστηριότητα στους Δήμους Σουφλίου, Αρριανών, Μαρωνείας-Σαπών, Προσοτσάνης, Παρανεστίου, Τοπείρου, Μύκης και Θάσου, ή ελάχιστες βεβαιώσεις προστίμων (κάτω των 10 ανά έτος): Δήμος Σαμοθράκης, Ορεστιάδας, Διδυμότειχου, Ιάσμου, Καβάλας, Παγγαίου, Δράμας, Δοξάτου, Κάτω Νευροκοπίου, Ξάνθης και Αβδήρων. Η εικόνα αυτή ενισχύει την άποψη ότι ο μηχανισμός ελέγχου και επιβολής κυρώσεων λειτουργεί περισσότερο αποσπασματικά, όταν και εφόσον ο πολίτης καταγγέλλει, παρά προδραστικά και αποτελεσματικά.
Παράλληλα, σε όλη τη χώρα οι δήμοι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πλήρη εφαρμογή του νόμου, κυρίως λόγω καθυστερήσεων στην προσαρμογή των υπηρεσιών τους και έλλειψης συντονισμού με την αστυνομία.
Αρμόδιες πηγές τονίζουν την ανάγκη να εκδοθεί άμεσα διαταγή από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη με ανάλογη στοχοθεσία, ώστε οι αυτεπάγγελτοι έλεγχοι να ενταχθούν στο παραγόμενο αστυνομικό έργο της ΕΛ.ΑΣ. και να σταλεί σαφές μήνυμα συμμόρφωσης σε όλη τη χώρα. «Ο νόμος δεν μπορεί να εφαρμοστεί επιλεκτικά», σημειώνει ο Νικόλαος Χρυσάκης, επισημαίνοντας πως «όσο δεν υπάρχουν αυτεπάγγελτοι έλεγχοι, θα συνεχίζονται οι εγκαταλείψεις και η ατιμωρησία. Η κοινωνική αδιαφορία και η ανοχή που επιδεικνύεται στην κακομεταχείριση των ζώων, τόσο στα αστικά κέντρα, αλλά κυρίως στις μικρές τοπικές κοινωνίες, είτε φανερά, είτε συγκεκαλυμμένα, αλλά και η προσλαμβάνουσα δυστυχώς ως χαμηλής προτεραιότητας και ήσσονος ποινικής απαξίας δίωξη και τιμωρία της εγκληματικής και επονείδιστης αυτής συμπεριφοράς, συμβάλλει καταλυτικά στη διαιώνιση αυτής της κοινωνικής παθογένειας που πλήττει την έννοια του κράτους δικαίου και δυσφημεί έναν ολόκληρο λαό».
Η ουσιαστική εφαρμογή του νόμου, υπογραμμίζουν όσοι γνωρίζουν εκ των έσω τη διαδικασία, είναι κρίσιμη όχι μόνο για τη μείωση των αδέσποτων αλλά και για την αλλαγή νοοτροπίας απέναντι στα ζώα συντροφιάς – μια αλλαγή που η κοινωνία περιμένει, αλλά η διοίκηση καθυστερεί να ενεργοποιήσει, παρά την πρόσφατη θέσπιση του αναγκαίου πλαισίου για να επιτευχθεί αυτό.
Σημειωτέον, προς ενίσχυση της εφαρμογής του νόμου, το Υπουργείο Εσωτερικών με την Ειδική Γραμματεία και το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη με την Ελληνική Αστυνομία, προχώρησαν το Δεκέμβριο του 2024 στη σύναψη Μνημονίου Συναντίληψης Κοινών Στρατηγικών Δράσεων για την Προστασία των Ζώων.
