Ο αριθμός των νησιωτικών δήμων που διεκδικούν από την κυβέρνηση τη δυνατότητα να μπορούν να επιβάλουν ανταποδοτικά τέλη με σκοπό τη διαχείριση των αυξημένων ροών ημερήσιων επισκεπτών, δηλαδή τουριστών που έρχονται στο νησί αλλά δεν διαμένουν, διευρύνεται σημαντικά.
Το φαινόμενο φαίνεται να λαμβάνει μάλιστα περιφερειακές διαστάσεις, καθώς η Περιφερειακή Ενωση Δήμων Νοτίου Αιγαίου (ΠΕΔ Ν. Αιγαίου) αποφάσισε ομόφωνα να ζητήσει να νομοθετηθεί η δυνατότητα στους δήμους να μπορούν να επιβάλουν τέλη, «πάντα τεκμηριωμένα και με αποφάσεις των δημοτικών συμβουλίων τους, όπως αυτό ισχύει σε ευρωπαϊκούς δήμους», αναφέρει σε ρεπορτάζ της η εφημερίδα «Καθημερινή».
Η απόφαση ελήφθη λίγο μετά τα μέσα του καλοκαιριού και μάλιστα η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Νοτίου Αιγαίου ανέθεσε στον επίκουρο καθηγητή Συνταγματικού και Διοικητικού Δικαίου της Νομικής Σχολής Αθηνών, Μιχαήλ Παπαγεωργίου, που λειτουργεί ως νομικός σύμβουλός της, να συντάξει την απαραίτητη νομική τεκμηρίω- ση για τη νομοθετική καθιέρωση της δυνατότητας επιβολής πάγιου ανταποδοτικού τέλους υπέρ των σχετικών Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Σύμφωνα με τον κ. Παπαγεωργίου, το έργο αυτό αναμένεται να ολοκληρωθεί το επόμενο διάστημα ώστε να διαβιβαστεί αρμοδίως στην κυβέρνηση.
Σε αναζήτηση πόρων για τη διαχείριση των ροών τουριστών
Για την απόφαση της αυτή η ΠΕΔ Ν. Αιγαίου, στην οποία συμμετέχουν 19 νησιά των Κυκλάδων και 15 των Δωδεκανήσων, επικαλείται τις συνθήκες του ημερήσιου μαζικού τουρισμού που επικρατούν. Με άλλα λόγια δήμοι όπως της Σύμης αλλά και της Σαντορίνης, που δέχονται χιλιάδες ημερήσιους επισκέπτες, οι οποίοι αφού δεν διανυκτερεύουν στους προορισμούς δεν καταβάλλουν και το τέλος παρεπιδημούντων που εισπράττεται από τα ξενοδοχεία και τα καταλύματα και αποδίδεται στους δήμους, αναζητούν πόρους για να μπορούν να διαχειριστούν τις ροές αυτές, αλλά και για να τις ελέγξουν.
Και αυτό διότι οι ημερήσιοι επισκέπτες, παρά το ότι δεν καταβάλλουν οποιοδήποτε τέλος, επιβαρύνουν τις υποδομές αλλά και τα δίκτυα ύδρευσης, ηλεκτροδότησης και διαχείρισης λυμάτων και απορριμμάτων ανεβάζοντας τις δαπάνες των δήμων σε επίπεδα που δεν μπορούν να διαχειριστούν. Ειδικά σε μια περίοδο που τα κόστη ηλεκτροδότησης έχουν εκτοξευτεί, όχι μόνο λόγω των ακριβότερων τιμολογίων αλλά και εξαιτίας της λειτουργίας των από τη φύση τους ενεργοβόρων αφαλατώσεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος της λειψυδρίας. Τιμολόγια ηλεκτρισμού μάλιστα που σε πλήθος περιπτώσεων είναι οικιαικά και όχι επαγγελματικά ή βιομηχανικά, όπως αξιώνουν οι δήμοι.
«Δεν μπορούμε να αυξήσουμε άλλο τα δημοτικά τέλη για τους κατοίκους»
Η πρωτοβουλία εκδηλώθηκε στις αρχές του φετινού καλοκαιριού από τον δήμαρχο Σύμης Ελευθέριο Παπακαλοδούκα, που κατόπιν σχετικής απόφασης του δημοτικού του συμβουλίου επιδιώκει να εξασφαλίσει άδεια από τα συναρμόδια υπουργεία για την καθιέρωση ειδικού τέλους ύψους τριών ευρώ κατ’ άτομο για τους ημερήσιους επισκέπτες. Το νησί δέχεται καθημερινά περίπου 1.000 έως και 5.000 τέτοιους επισκέπτες, καθώς ο γραφικός οικισμός του λιμανιού και το μοναστήρι του Αρχαγγέλου στον Πάνορμο αποτελούν μαγνήτη για επισκέπτες από τη Ρόδο, άλλα κοντινά νησιά, αλλά και την Τουρκία.
Ο δήμαρχος της Σύμης είχε δηλώσει στην «Καθημερινή» ότι «στόχος μας είναι να μην επιβαρύνουμε άλλο τους κατοίκους και την τοπική κοινωνία με τα έξοδα που απαιτούνται για την υποστήριξη των περισσότερων από 300.000 ετησίως ημερήσιων επισκεπτών του νησιού. Αυτή τη στιγμή όλοι οι υπάλληλοι του δήμου και ο στόλος των απορριμματοφόρων τρέχουν για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες που δημιουργούνται στο λιμάνι, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι στις γειτονιές του νησιού, που πληρώνουν δημοτικά τέλη, να μην απολαμβάνουν τις υπηρεσίες που πληρώνουν. Χρειάζεται να πάρουμε καινούργια απορριμματοφόρα, τα οποία βεβαίως καταναλώνουν καύσιμα. Και η ανάγκη αυτή προκύπτει από τις αυξημένες ροές των ημερήσιων επισκεπτών. Ασφαλώς και τις θέλουμε αυτές τις ροές, αλλά δεν μπορούμε να αυξήσουμε άλλο τα δημοτικά τέλη για τους κατοίκους».
Θετικά βλέπουν την πρόταση και νησιά του Ιονίου
Το αίτημα του κ. Παπακαλοδούκα και πλέον ολόκληρης της ΠΕΔ Ν. Αιγαίου βλέπουν όμως με θετικό τρόπο και προορισμοί στην άλλη πλευρά της Ελλάδας, όπως στα νησιά του Ιονίου. Το αίτημα αξιολογούν ήδη από το καλοκαίρι ο Δήμος Παξών και ο Δήμος Ιθάκης. Ο δήμαρχος Παξών, Σπυρίδων Βλαχόπουλος, ανέφερε στα μέσα του καλοκαιριού στην «Καθημερινή» ότι είναι έτοιμος να λάβει σχετική απόφαση δημοτικού συμβουλίου εφόσον η κυβέρνηση επιτρέψει την επιβολή ένος τέτοιου τέλους.
Άλλοι δήμοι, όμως, όπως για παράδειγμα στη Νάξο, έχουν αποφασίσει αύξηση των τιμολογίων ύδρευσης και άλλοι αύξηση των δημοτικών τελών για να αντιμετωπίσουν λίγο-πολύ ανάλογα προβλήματα. Στήριξε ωστόσο την απόφαση της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων, σημειώνοντας ότι το θέμα πρέπει να τεθεί στο πλαίσιο διεκδίκησης των οικονομικών πόρων της τοπικής αυτοδιοίκησης στη γραμμή της ΚΕΔΕ, ενώ επανέφερε παλαιότερη πρόταση για την εκούσια συγχώνευση των λιμενικών ταμείων με τους δήμους.
«Εισητήριο» για την κρουαζιέρα, αλλά όχι τις οργανωμένες εκδρομές
Αλλά και επαγγελματίες των νησιών εμφανίζονται επιφυλακτικοί για τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει ένα τέτοιο «εισητήριο» στην τοπική οικονομική δραστηριότητα. Στη Σαντορίνη, ωστόσο, το πρόβλημα έχει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις: πέραν των χιλιάδων επισκεπτών που αποβιβάζονται για λίγες ώρες από τα κρουαζιερόπλοια – οι οποίοι πλέον καταβάλλουν τέλη της τάξης των 20 ευρώ το άτομο κατά την υψηλή σεζόν για να αποβιβαστούν έπειτα από σχετική απόφαση της κυβέρνησης -, εκτιμάται ότι τουλάχιστον 4.000 επιπλέον ημερήσιοι επισκέπτες στην κορύφωση του καλοκαιριού περνούν «κάτω από τα ραντάρ».
Οι περισσότεροι από αυτούς έρχονται στο νησί μέσω οργανωμένων εκδρομών που διενεργούν τουριστικά πρακτορεία της Κρήτης αλλά και άλλων διασυνδεδεμένων νησιών, ενώ σε μια περίπτωση ακτοπλοϊκή, που διαχειρίζεται ως επί το πλείστον ταχύπλοα, προωθεί ενεργά από την επίσημη ιστοσελίδα της τέτοιες εκδρομές.
Γκρουπ που ακολουθούν τον ξεναγό που έχει σηκωμένο το ταμπελάκι με το όνομα της εταιρείας ήταν φέτος καθημερινά σχεδόν εμφανή σε όλα τα σημεία υψηλού ενδιαφέροντος της Σαντορίνης. Ο δήμαρχος Σαντορίνης, Νίκος Ζώρζος, δηλώνει πως έχει επανειλημμένως ζητήσει τη διαμόρφωση του απαραίτητου πλαισίου ώστε οι ημερήσιοι αυτοί εκδρομείς να συνοπολογιστούν στο σύστημα που ισχύει για την κρουαζιέρα προκειμένου να μην ξεπερνούν τους 8 χιλιάδες ημερησίως συνολικά, ημερήσιοι και επιβάτες κρουαζιέρας, όπως έχει αποφασίσει ο δήμος.
Με δεδομένο όμως ότι η ακτοπλοΐα αποτελεί δραστηριότητα μεταφοράς και όχι αμιγούς τουρισμού, τίθενται θέματα αρμοδιότητας και σίγουρα απαιτείται κοινή υπουργική απόφαση από υπουργεία όπως το Οικονομικών, το Ναυτιλίας και ενδεχομένως του Τουρισμού και Εσωτερικών αναφέρουν νομικές πηγές. Το συγκεκριμένο αίτημα παραμένει ανικανοποίητο.
