Στις πλαγιές του υψώματος Τούμπανος, στις κορυφές του Ολύμπου, βρίσκεται το Μικρό Ελευθεροχώρι. Ένα χωριό με μικρές διαστάσεις αλλά μεγάλη ιστορική κληρονομιά, που κράτησε το όνομά του σαν όρκο: τόπος ελεύθερων ανθρώπων, απόγονων των νομάδων που κατέβηκαν κάποτε από τα βουνά και ρίζωσαν εδώ, σε γη φιλόξενη και εύφορη.
Το χωριό δεν είναι τυχαία στάση, αλλά σταυροδρόμι. Εκεί συναντιούνται οι δρόμοι της Ελασσόνας, της Κατερίνης και της Κοζάνης, φέρνοντας μαζί φωνές ταξιδιωτών και μνήμες γενεών. Από το 1919, που καταγράφηκε επίσημα στο ελληνικό κράτος, στέκει σαν ζωντανός φρουρός ανάμεσα στον κάμπο και το βουνό.
Στην καρδιά του χωριού δεσπόζει η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής (1855), πνευματικό καταφύγιο των κατοίκων, ενώ λίγο πιο έξω, κρυμμένο μέσα στο δάσος, βρίσκεται το ξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου. Εκεί, στο πευκοδάσος των 35 στρεμμάτων, η φύση και η πίστη ενώνονται σε μια αδιάκοπη αρμονία.
Το Μικρό Ελευθεροχώρι ζωντανεύει μέσα από τις γιορτές του. Κάθε Ιούλιο, στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής, το χωριό γεμίζει με κόσμο, μουσικές και χορούς, ενώ στο μεγάλο αντάμωμα των Σαρακατσαναίων, στήνονται καλύβες, ανάβουν φωτιές και η νύχτα σκεπάζεται από τραγούδια και χαρές μέχρι το ξημέρωμα. Είναι η στιγμή που οι ρίζες ξαναβλασταίνουν και οι ξενιτεμένοι επιστρέφουν συμβολικά στον τόπο τους.
Δεν είναι τυχαίο πως η παράδοση συνεχίζει να αναπνέει εδώ μέσα από τους συλλόγους του χωριού: τον Μορφωτικό – Εκπολιτιστικό, τον Σύλλογο Γυναικών, που διατηρούν ζωντανές τις μνήμες, τους χορούς, τα τραγούδια και τα έθιμα.
Σήμερα, οι κάτοικοι συνεχίζουν να καλλιεργούν τη γη, να φροντίζουν τα κοπάδια και να ανοίγουν τις πόρτες τους στους περαστικούς. Το χωριό παραμένει ζωντανός φρουρός φιλοξενίας, ένας τόπος που καλεί τον ταξιδιώτη να ξαποστάσει, να απολαύσει έναν καφέ ή έναν μεζέ και να φύγει με την υπόσχεση της επιστροφής.
Το Μικρό Ελευθεροχώρι είναι «μικρό» μόνο στο όνομα. Γιατί μέσα του χωρά ιστορία, παράδοση και ψυχή· είναι ο τόπος που ενώνει το χθες με το σήμερα, το ταξίδι με τον προορισμό, τον ξένο με τον δικό του. Και όποιος το γνωρίσει, δύσκολα το ξεχνά.
