Ένα νέο φάρμακο πρόληψης του HIV θα γίνει διαθέσιμο σε χαμηλότερη τιμή σε πάνω από 100 χώρες χαμηλού εισοδήματος μέσα σε δύο χρόνια, μια κίνηση που αναμένεται να δώσει σε εκατομμύρια ανθρώπους πρόσβαση στη σημαντική αυτή θεραπεία και ενδεχομένως να φέρει τον κόσμο πιο κοντά στο τέλος της επιδημίας HIV/AIDS.

Το φάρμακο, ονομαζόμενο Lenacapavir και χορηγούμενο με ένεση, αναμένεται να κυκλοφορήσει ήδη από το τέλος της φετινής χρονιάς, με κόστος $28.000 (περίπου 26.000 ευρώ) ανά άτομο ετησίως.

Ωστόσο, η ανακοίνωση που έγινε την Τετάρτη (25/9) υπόσχεται να μειώσει την τιμή αυτή σε μόλις $40 (περίπου 37 ευρώ), περίπου 0,1% του αρχικού κόστους. Η φθηνότερη εκδοχή θα διατεθεί το 2027 σε 120 χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Εμποδίζει τον ιό να αναπαραχθεί μέσα στα κύτταρα

Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι το φάρμακο εμποδίζει τον ιό να αναπαραχθεί μέσα στα κύτταρα.

Η συμφωνία που ανακοινώθηκε την Τετάρτη επιτεύχθηκε μεταξύ της Clinton Health Access Initiative σε συνεργασία με το Gates Foundation και άλλους οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου του νοτιοαφρικανικού ερευνητικού ινστιτούτου Wits RHI.

«Για πολλές χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, η προσιτή πρόσβαση στην πρόληψη του HIV δεν είναι πολυτέλεια, είναι αναγκαιότητα», δήλωσε η καθηγήτρια Σάικα Μάλικ (Saiqa Mullick) από το Wits RHI στο BBC.

Πρόσθεσε ότι το λενακαπαβίρη έχει «τη δυνατότητα να μεταμορφώσει την πρόληψη, ιδιαίτερα για τους νέους και τις υποεξυπηρετούμενες κοινότητες που δυσκολεύονται με τις συχνές επισκέψεις στα κέντρα υγείας».

«Η πραγματική δουλειά ξεκινά τώρα, με συνεργασίες με τις κοινότητες και τις κυβερνήσεις για να δημιουργηθεί ζήτηση, να εξασφαλιστούν δεσμεύσεις και να προετοιμαστούν τα συστήματα ώστε οι χώρες να είναι έτοιμες για γρήγορη εισαγωγή και κλιμάκωση».

Το Lenacapavir έχει δείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα στις δοκιμές και τον Ιούλιο έλαβε επίσημη υποστήριξη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) για την πρόληψη του HIV.

Η ένεση χορηγείται δύο φορές τον χρόνο και παρέχει έξι μήνες προστασίας από τη λοίμωξη HIV ανά δόση.

Οι ειδικοί αναφέρουν ότι τα μακράς δράσης ενέσιμα όπως το λενακαπαβίρης θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη μείωση νέων λοιμώξεων σε πληθυσμούς που είναι πιο ευάλωτοι, όπως οι έφηβες και οι νεαρές γυναίκες, οι LGBT, οι εργαζόμενοι/ες του σεξ και όσοι χρησιμοποιούν ναρκωτικά.

Το φάρμακο PrEP

Ελπίζεται ότι θα αντικαταστήσει το υπάρχον φάρμακο πρόληψης HIV, γνωστό ως PrEP (προφύλαξη πριν την έκθεση), που λαμβάνεται από το στόμα και επίσης κοστίζει $40 (περίπου 37 ευρώ) ανά άτομο ετησίως.

Τα χάπια λαμβάνονται καθημερινά, κάτι που μπορεί να είναι δύσκολο για τους ασθενείς και μπορεί να φέρει στίγμα σε ορισμένες κοινωνίες. Η καθημερινή δόση επίσης δυσκολεύει τη συνεχή πρόσβαση. Σύμφωνα με το Gates Foundation, μόνο το 18% αυτών που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από το PrEP έχουν πρόσβαση σε αυτό.

Έγκριση του φαρμάκου

Το Lenacapavir έχει ήδη εγκριθεί από την US Food and Drug Administration και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή φέτος.

Τον Ιούνιο του προηγούμενου έτους, η αμερικανική φαρμακευτική εταιρεία Gilead ανακοίνωσε ότι η δοκιμή του Lenacapavir είχε 100% επιτυχία.

Η νέα, γενόσημη εκδοχή αναμένει ακόμη την έγκριση των ρυθμιστικών αρχών, αλλά αναμένεται να είναι διαθέσιμη εντός 18 μηνών.

Μία μελέτη αναφέρει ότι η πρόσβαση στην ένεση για μόλις το 4% του πληθυσμού θα μπορούσε να αποτρέψει έως και το 20% των νέων λοιμώξεων HIV.

Το φάρμακο μπορεί και να προστατεύσει και να θεραπεύσει

Το φάρμακο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προστατεύσει ανθρώπους από τη μόλυνση, αλλά και για τη θεραπεία όσων ήδη έχουν τον ιό, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Η ανακοίνωση έρχεται σε μια ταραχώδη χρονιά για την παγκόσμια υγεία, ιδιαίτερα στην καταπολέμηση του HIV και του AIDS, μετά τις δραστικέςπερικοπές του προγράμματος ξένης βοήθειας των ΗΠΑ (USAID) επί κυβέρνησης Τραμπ.

Σύμφωνα με τον UNAIDS, περισσότεροι από 40 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σήμερα με HIV.

Παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει για τη μείωση των παγκόσμιων ποσοστών HIV και των θανάτων από AIDS από το 2000, περίπου 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι μολύνθηκαν από HIV πέρυσι και πάνω από 600.000 πέθαναν από ασθένειες που σχετίζονται με το AIDS.

Η Νότια Αφρική παραμένει η χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό κρουσμάτων HIV, με σχεδόν οκτώ εκατομμύρια ανθρώπους να ζουν με τον ιό. Θα είναι μία από τις χώρες που θα έχουν πρόσβαση στο νέο, φθηνότερο φάρμακο.

Το Υπουργείο Υγείας της Νότιας Αφρικής δήλωσε στο BBC ότι «υποστηρίζει κάθε προσπάθεια να γίνει διαθέσιμη και προσβάσιμη σε προσιτή τιμή μια σωτήρια θεραπεία όπως το λενακαπαβίρης σε όλες τις χώρες, συμπεριλαμβανομένων των χωρών χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όταν και όπου τη χρειάζονται».