Έχετε μειώσει πρόσφατα την καφεΐνη και νιώθετε ότι έχετε τα πιο ζωντανά όνειρα της ζωής σας; Αν και υπάρχουν πολλά πιθανά οφέλη από τη μείωση της πρόσληψης καφεΐνης – όπως πιο λευκά δόντια και λιγότερες επισκέψεις στην τουαλέτα – συχνά ακούμε ότι ένα μειονέκτημα της μείωσης της καφεΐνης είναι η εμφάνιση ζωντανών (και μερικές φορές τρομακτικών) ονείρων.

Πρόκειται για ένα παράξενο και συγκεκριμένο φαινόμενο που, σύμφωνα με πολλούς ανθρώπους, εμφανίζεται λίγες μέρες μετά τη μείωση της πρόσληψης καφεΐνης.

Υπάρχει όμως κάποια επιστημονική βάση για αυτό; Ας δούμε τι λέει η έρευνα.

Πώς επηρεάζει η καφεΐνη τον ύπνο

Η καφεΐνη είναι ένα διεγερτικό που μας κάνει να νιώθουμε ξύπνιοι και σε εγρήγορση, καθώς δρα εμποδίζοντας μια χημική ουσία στον εγκέφαλό μας που ονομάζεται αδενοσίνη.

δραστήριοι. Το βράδυ, η συσσώρευση της συγκεκριμένης ουσίας στον εγκέφαλό μας μας βοηθά να νιώθουμε νυσταγμένοι.

Όταν καταναλώνουμε καφεΐνη, αυτή εμποδίζει το σήμα της αδενοσίνης. Έτσι, ενώ η αδενοσίνη εξακολουθεί να υπάρχει, δεν αισθανόμαστε τόσο έντονα την υπνηλία. Όταν η καφεΐνη φθίνει, η ανάγκη μας για ύπνο αυξάνεται (η πτώση της καφεΐνης).

Η καφεΐνη έχει χρόνο ημιζωής περίπου τριών έως έξι ωρών, πράγμα που σημαίνει ότι το ήμισυ της καφεΐνης που καταναλώνουμε παραμένει στον οργανισμό μας μετά από αυτό το διάστημα και, το σημαντικότερο, εξακολουθεί να επηρεάζει την αδενοσίνη.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, για πολλούς ανθρώπους, η κατανάλωση καφεΐνης το απόγευμα ή το βράδυ μπορεί να δυσχεράνει τον ύπνο τη νύχτα.

Επηρεάζοντας τη σηματοδότηση της αδενοσίνης, η καφεΐνη μπορεί επίσης να διαταράξει τον ύπνο μας και να μειώσει τη συνολική διάρκεια του ύπνου. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον βαθύ, αναζωογονητικό ύπνο χωρίς γρήγορες κινήσεις των ματιών (NREM). Συνολικά, η έρευνα δείχνει σαφώς ότι όσο πιο αργά καταναλώνουμε καφεΐνη και όσο περισσότερη καταναλώνουμε, τόσο χειρότερα είναι για τον ύπνο μας.

Δεν υπάρχουν πολλές άμεσες έρευνες σχετικά με το αν η μείωση της καφεΐνης κάνει τα όνειρά μας πιο ζωντανά. Οι περισσότερες μελέτες επικεντρώνονται στον τρόπο με τον οποίο η καφεΐνη επηρεάζει τον ύπνο και όχι σε αυτό που συμβαίνει στα όνειρά μας.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είμαστε εντελώς στο σκοτάδι. Γνωρίζουμε ότι η ποιότητα του ύπνου και τα όνειρα είναι στενά συνδεδεμένα.

Γιατί λοιπόν η μείωση της καφεΐνης μπορεί να σημαίνει πιο ζωντανά όνειρα;

Παρόλο που δεν υπάρχουν άμεσες αποδείξεις, οι άνθρωποι συνεχίζουν να λένε το ίδιο πράγμα: μείωσαν την καφεΐνη και μέσα σε λίγες νύχτες, τα όνειρά τους άρχισαν να γίνονται πιο ζωντανά, λεπτομερή ή απλά παράξενα.

Δεδομένου ότι η καφεΐνη μπορεί να μειώσει τον συνολικό ύπνο και να αυξήσει τα ξυπνήματα κατά τη διάρκεια της νύχτας, ειδικά όταν καταναλώνεται αργά το βράδυ, η μείωση της κατανάλωσής της μπορεί να επιτρέψει στο σώμα μας να «ανακάμψει». Όταν κοιμόμαστε περισσότερο, αυτό μπορεί να αυξήσει την ποσότητα του ύπνου με γρήγορες κινήσεις των ματιών (REM).

Η REM είναι μια φάση του ύπνου κατά την οποία το σώμα μας είναι χαλαρό, αλλά ο εγκέφαλός μας είναι πολύ ενεργός. Είναι επίσης η φάση του ύπνου που σχετίζεται με τα όνειρα.

Ο ύπνος REM είναι επίσης το στάδιο του ύπνου από το οποίο είναι πιο πιθανό να ξυπνήσουμε κατά τη διάρκεια της νύχτας, και αν ξυπνήσουμε από τον ύπνο REM, είναι πιθανό να θυμόμαστε τα όνειρά μας, επειδή είναι «φρέσκα» στη μνήμη μας.

Έτσι, η μείωση της καφεΐνης μπορεί να σημαίνει ότι έχουμε περισσότερο ύπνο REM, που σημαίνει περισσότερες ευκαιρίες να ονειρευόμαστε και περισσότερες ευκαιρίες να θυμόμαστε τα όνειρά μας.

Φυσικά, ο ύπνος είναι περίπλοκος, όπως και τα όνειρα. Δεν θα έχουν όλοι ξαφνικά ζωντανά όνειρα μετά την αποχή από την καφεΐνη, και το αποτέλεσμα μπορεί να διαρκέσει μόνο για λίγες ημέρες ή εβδομάδες.

Το συμπέρασμα είναι ότι δεν υπάρχουν πολλά αδιάσειστα στοιχεία που να συνδέουν τη μείωση της καφεΐνης με τα ζωντανά όνειρα, αλλά μπορεί να υπάρχει μια συσχέτιση.

Η καφεΐνη επηρεάζει τον ύπνο μας και όταν αφαιρούμε την καφεΐνη από την εξίσωση ή τη μειώνουμε, αυτό μπορεί να δώσει στον εγκέφαλό μας την ευκαιρία να περάσει περισσότερο χρόνο σε ύπνο REM.

Όλα είναι θέμα χρονισμού

Όταν σκεφτόμαστε την καφεΐνη, συνήθως σκεφτόμαστε τον καφέ και τα ενεργειακά ποτά. Αλλά η καφεΐνη βρίσκεται επίσης σε ορισμένα ανθρακούχα ποτά, σοκολάτα, τσάι, συμπληρώματα προ-προπόνησης και φάρμακα.

Η καφεΐνη έχει πολλά οφέλη, μεταξύ άλλων για τη γνωστική λειτουργία και την ψυχική υγεία. Για παράδειγμα, ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι οι καταναλωτές καφέ έχουν μικρότερο κίνδυνο κατάθλιψης, ενώ η καφεΐνη έχει συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως η νόσος του Πάρκινσον.

Ο καφές περιέχει επίσης βιταμίνες Β και αντιοξειδωτικά, τα οποία είναι απαραίτητα συστατικά μιας υγιεινής διατροφής.