Αποκλεισμένη από τον θεσμό της Eurovision μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η Ρωσία στήνει απόψε στη σκηνή του Live Arena, κοντά στη Μόσχα, ένα δικό της διεθνές μουσικό φεστιβάλ με έμφαση στις «παραδοσιακές αξίες». Στο διαγωνισμό συμμετέχουν 23 χώρες — σύμμαχοι και νέοι εταίροι της Μόσχας — ενώ η σκηνή του αποκτά όρους και μηνύματα που προβάλλουν ετερόκλητους πολιτικούς συμβολισμούς.

Από το Σοβιετικό soft power στην «επαναφορά» του Intervision

Η Intervision δεν είναι εντελώς καινούριο: γεννήθηκε τη δεκαετία του 1960 ως όχημα πολιτιστικής προπαγάνδας της Σοβιετικής Ένωσης και έσβησε με το πέρασμα των δεκαετιών. Η πρόσφατη επανεκκίνησή του, ωστόσο, παρουσιάζεται από τη ρωσική πλευρά ως απλή πολιτιστική πρωτοβουλία — αλλά το στίγμα της είναι σαφές: όχι γκέι γιορτές, όχι προώθηση σεξουαλικής διαφορετικότητας, αλλά συντηρητικά θέματα, οικογενειακοί κανόνες και πατριωτισμός.

Συμμετέχοντες και γεωπολιτικό μίγμα

Στη φετινή διοργάνωση μετέχουν 23 χώρες — ανάμεσά τους το Λευκορωσία, η Κούβα και το Τατζικιστάν αλλά και κράτη όπως η Κίνα, η Ινδία και η Σαουδική Αραβία. Η παρουσία εκπροσώπου από τις ΗΠΑ — η τραγουδίστρια Vassy, χωρίς επίσημη αμερικανική αποστολή — μεταφράζεται από το Κρεμλίνο ως διπλωματικό κέρδος: ένα στοιχείο που θα παρουσιαστεί ως ένδειξη ότι η Δύση απέτυχε να απομονώσει τη Μόσχα.

Η Ουκρανία καταδίκασε το φεστιβάλ η Μόσχα διαψεύδει την προπαγάνδα, επιμένοντας ότι πρόκειται για πολιτιστική εκδήλωση. Στην πράξη, όμως, οι ερωτήσεις για το ουκρανικό μέτωπο απέκλειαν γρήγορα τους δημοσιογράφους: όταν ρωτήθηκαν καλλιτέχνες από την Ινδία ή τη Βραζιλία για τον πόλεμο, κάποιοι απάντησαν ότι «δεν θέλουν να μιλήσουν» ή «δεν γνωρίζουν», ενώ υπάλληλοι και συνοδοί παρενέβαιναν για να διακόψουν τη συζήτηση — σημάδι της ευαισθησίας που περιβάλλει το θέμα.

Λιγότερη λάμψη, περισσότερα κεντήματα

Αυτή η εναλλακτική Eurovision δεν θέλει να μοιάζει με την ευρωπαϊκή γιορτή της ποπ που έχει ταυτιστεί με την προβολή σεξουαλικών μειονοτήτων και «εκκεντρικότητες». Κατά την προεπισκόπηση των κοστουμιών και των ενδυματολογικών επιλογών, το μήνυμα ήταν σαφές: λιγότερο glitter, περισσότερη κεντητή παραδοσιακή σοβαρότητα, με διακριτό προσανατολισμό στην εθνική πολιτισμική κληρονομιά.

Τι σημαίνει για τη σκηνή της παγκόσμιας ψυχαγωγίας;

Η Intervision επιχειρεί να υπηρετήσει δύο στόχους: να προσδώσει διεθνές βάρος στη ρωσική πολιτική πολιτισμού και να παρουσιάσει μια «άλλη» εικόνα ψυχαγωγίας, αντίθετη με όσα το Κρεμλίνο ονομάζει «ηθική παρακμή» της Δύσης. Η συμμετοχή χωρών με διαφορετικά καθεστώτα και η εκμετάλλευση μιας αμφιλεγόμενης αμερικανικής παρουσίας δείχνουν ότι το εγχείρημα στοχεύει λιγότερο στη μουσική και περισσότερο στη διαμόρφωση διεθνούς αφηγήματος.

Παρά την προσπάθεια να παρουσιαστεί ως πολιτιστικό γεγονός, το Intervision αναδεικνύει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο πως, στον καιρό των μεγάλων διεθνών διαφωνιών, ακόμη και η ψυχαγωγία μετατρέπεται σε εργαλείο εξωτερικής πολιτικής — και σε πεδίο σύγκρουσης αξιών.