Οι πολιτικές προκλήσεις για τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, σε συνδυασμό με τα συσσωρευμένα οικονομικά προβλήματα – και ειδικά τις μεγάλες αυξήσεις στο κόστος διαβίωσης – απειλούν τις προσπάθειες του «Σουλτάνου» να τονώσει την οικονομία και να παραμείνει στην εξουσία.
Μέχρι πρόσφατα, το πρόγραμμα οικονομικών μεταρρυθμίσεων που εφάρμοσε για δύο συναπτά έτη ο υπουργός Οικονομικών, Μεχμέτ Σιμσέκ, φαινόταν να αποδίδει, ειδικά όσον αφορά την αντιμετώπιση της μεγάλης αύξησης των τιμών. Ο πληθωρισμός είχε υποχωρήσει στο 40% από 75% περίπου έναν χρόνο νωρίτερα, ενώ είχαν γίνει βήματα και για την αποκατάσταση της επενδυτικής εμπιστοσύνης.
Ωστόσο, εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις ανέτρεψαν τη δυναμική στην οικονομία και έπληξαν την επενδυτική εμπιστοσύνη. Η σύλληψη, στις 19 Μαρτίου, με κατηγορίες διαφθοράς, του βασικού πολιτικού αντιπάλου του Ερντογάν – δημάρχου της Κωνσταντινούπολης και υποψηφίου της αντιπολίτευσης για την προεδρία, Εκρέμ Ιμάμογλου – πυροδότησε μαζικές διαδηλώσεις και οικονομικό πανικό. Αυτό ανάγκασε την Κεντρική Τράπεζα να αυξήσει ξανά τα επιτόκια και να χρησιμοποιήσει συναλλαγματικά αποθέματα για να σταθεροποιήσει το νόμισμα, σύμφωνα με χρονολόγιο των «Financial Times».
Η χώρα αντιμετωπίζει πλέον τις συνέπειες, με ξένες εταιρείες να επανεξετάζουν τα επενδυτικά τους σχέδια και επενδυτές να οδεύουν προς την έξοδο. Ταυτόχρονα, τα αυστηρά μέτρα που απαιτούνται για τη σταθεροποίηση των αγορών και τον έλεγχο του πληθωρισμού καθυστερούν την οικονομική ανάκαμψη, παρατείνοντας την κρίση στο κόστος ζωής.
Η οικονομική κρίση έχει διαβρώσει τη λαϊκή υποστήριξη προς τον Ερντογάν, απειλώντας τα σχέδιά του να παραμείνει στην εξουσία, τις γεωπολιτικές φιλοδοξίες του για τη χώρα, αλλά και τις ειρηνευτικές συνομιλίες με τους κούρδους μαχητές, που βρίσκονται σε σύγκρουση με το τουρκικό κράτος επί τέσσερις δεκαετίες. Σύμφωνα με τις περισσότερες δημοσκοπήσεις, ο Ερντογάν θα έχανε εύκολα από τον Ιμάμογλου εάν οι εκλογές γίνονταν αύριο – αν και είναι προγραμματισμένες για το 2028, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα.
Τα προβλήματα αυτά έχουν πυροδοτήσει φήμες ότι ο Ερντογάν ίσως εγκαταλείψει το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα – ή ακόμη και να αντικαταστήσει τον Σιμσέκ και τον νέο διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, Φατίχ Καραχάν, πρώην οικονομολόγο της Fed της Νέας Υόρκης. Σύμφωνα με οικονομολόγους, ένα τέτοιο σενάριο θα έπληττε σοβαρά τις τουρκικές αγορές.
Τα πραγματικά επιτόκια – τα οποία προκύπτουν αφαιρώντας τον πληθωρισμό από τα βασικά επιτόκια πολιτικής της Κεντρικής Τράπεζας – ήταν αρνητικά στα 13 από τα 22 χρόνια διακυβέρνησης του Ερντογάν, σύμφωνα με τους «Financial Times». Αυτό, όπως επισημαίνεται, συνέβαλε στην ανάπτυξη, στην αύξηση των εισοδημάτων και στην άνθηση των κατασκευών, αλλά έθεσε ταυτόχρονα τα θεμέλια για μια κρίση.
Μετά τη σύλληψη Ιμάμογλου, η Κεντρική Τράπεζα δαπάνησε περίπου 50 δισ. δολάρια για να στηρίξει το νόμισμα και προχώρησε εκ νέου σε αυξήσεις επιτοκίων, επιβραδύνοντας την ανάκαμψη και εντείνοντας την ύφεση.
Σήμερα, όχι μόνο οι κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης αλλά και οι ξένοι επισκέπτες «σοκάρονται συχνά από το πόσο ακριβή είναι η πόλη», με τιμές σε εστιατόρια και υπηρεσίες που παραπέμπουν σε Παρίσι, Λονδίνο ή Νέα Υόρκη, σημειώνουν οι «FT», αναδεικνύοντας τη σφοδρότητα της ακρίβειας στην Τουρκία.
