Η Λάουρα Κοβέσι είναι η πρώτη Ευρωπαία Εισαγγελέας, επικεφαλής της νεοσύστατης Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO), και εκείνη που σήμερα ερευνά μεθοδικά το σκάνδαλο-μαμούθ του ΟΠΕΚΕΠΕ, ένα σύστημα κατανομής αγροτικών επιδοτήσεων που – σύμφωνα με τη δικογραφία – εξελίχθηκε σε εργαλείο διασπάθισης κοινοτικών πόρων από ένα δίκτυο κρατικών αξιωματούχων και ιδιωτών.
Απτόητη από τις απειλές και τις προσπάθειες εκφοβισμού που κατήγγειλε δημοσίως, δηλώνει πως δεν θα επιτρέψει «να αποπροσανατολιστεί η κοινή γνώμη από το πραγματικό ερώτημα: υπήρξε οργανωμένη απάτη και διαφθορά;».
Η Λάουρα Κοβέσι είναι γνωστή στην Ελλάδα. Διότι εκτός από το σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ, έχει ασχοληθεί και με άλλες υποθέσεις που αφορούν τη χώρα μας.
Ένα από αυτά είναι η Σύμβαση 717, με την οποία ασχολείται πολύ πριν τη μάθουμε οι πολλοί, πριν από το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών. Η Ευρωπαία Εισαγγελέας, μάλιστα, παρα τα εμπόδια που συνάντησε, έχει απαγγείλει κατηγορίες σε εμπλεκόμενα πρόσωπα. Επίσης, έχει καταγγείλει εμπόδια από την ελληνική κυβέρνηση στην έρευνά της για τη Σύμβαση 717.
Η Κοβέσι γεννήθηκε το 1973 στο Σφάντου Γκεόργκε της Τρανσυλβανίας, έπαιξε μπάσκετ στην εθνική νεανίδων της Ρουμανίας και σπούδασε νομικά στο Κλουζ-Ναπόκα και στο Τιμισοάρα, με διδακτορική διατριβή στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος.
Το 2006 έγινε η πρώτη γυναίκα Γενική Εισαγγελέας της Ρουμανίας – και η νεότερη στην ιστορία της χώρας.
Το 2013 ανέλαβε την Εθνική Διεύθυνση Καταπολέμησης της Διαφθοράς (DNA), μετατρέποντάς την σε φόβητρο του ρουμανικού πολιτικού κατεστημένου.
Κατά τη θητεία της, οδηγήθηκαν στη Δικαιοσύνη δεκάδες υπουργοί, βουλευτές, «τοπικοί άρχοντες» και ο πρώην πρωθυπουργός Αντριάν Ναστάζε. Το 2016 ανανεώθηκε η θητεία της με την υποστήριξη της Κομισιόν, των ΗΠΑ και πλήθους πολιτών, όμως δύο χρόνια μετά αποπέμφθηκε ύστερα από πολιτική στοχοποίησή της από το κυβερνών Κόμμα.
Το 2020, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε πως η απομάκρυνσή της παραβίασε το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και την ελευθερία έκφρασης. Το 2019, η Ευρωβουλή την εξέλεξε πρώτη Ευρωπαία Εισαγγελέα, παρά τις αντιδράσεις της κυβέρνησης του Βουκουρεστίου.
Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ερευνά τη μεγαλύτερη υπόθεση κοινοτικής απάτης στην Ελλάδα: μια πολύχρονη πρακτική διανομής «εικονικών βοσκοτόπων», που φέρεται να αποσπούσε εκατομμύρια από τα ευρωπαϊκά ταμεία, μέσω κατανομών σε εκτάσεις που ούτε νοικιασμένες ήταν ούτε χρησιμοποιούνταν.
Το σκάνδαλο φέρεται να γεννήθηκε το 2019 να φούντωσε επί Βορίδη και Αυγενάκη.
Η έρευνα της EPPO αφορά πάνω από 40 πρόσωπα, πολιτικούς, κρατικούς υπαλλήλους, μέλη ΔΣ και συνεργαζόμενες εταιρείες. Σε βάρος τους ερευνώνται αδικήματα όπως απάτη, συγκρότηση εγκληματικής οργάνωσης και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Η ίδια η Κοβέσι προειδοποίησε ότι η έρευνα δεν θα σταματήσει «παρά τις παρεμβάσεις και την παρεμπόδιση των εισαγγελέων».
Η Κοβέσι έχει βρεθεί στο προσκήνιο και για άλλες υποθέσεις: από το δυστύχημα των Τεμπών και τις πιέσεις για διερεύνηση παράνομου φορτίου, μέχρι τη διαμάχη με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για τα SMS με τον CEO της Pfizer.
Η EPPO έχει απειλήσει με προσφυγή κατά της Κομισιόν, καταγγέλλοντας ότι «στραγγαλίζει» τη λειτουργία της μειώνοντας τους πόρους της, σε μια περίοδο που οι έρευνες αυξάνονται εκθετικά: 200 υποθέσεις για το Ταμείο Ανάκαμψης μόνο το 2023.
Ταυτόχρονα, η Εισαγγελία της διεξάγει πολυεθνική έρευνα για απάτες ΦΠΑ ύψους 1,3 δισ., με εμπλοκή ακόμη και της Καμόρα.
Η ίδια η Κοβέσι δήλωσε: «Δεν υπάρχουν δύο διαφορετικοί κόσμοι εγκληματικότητας – οι μαφιόζοι του δρόμου και οι εκπρόσωποι του οικονομικού εγκλήματος είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος».
Η Λάουρα Κοβέσι είναι πλέον κάτι περισσότερο από εισαγγελέας. Είναι σύμβολο μιας άλλης Ευρώπης: εκείνης που δεν φοβάται να αγγίξει τους ισχυρούς, να εκθέσει την Κομισιόν, να συγκρουστεί με κράτη-μέλη και να κατηγορήσει δημόσια διεφθαρμένους υπουργούς, ευρωτεχνοκράτες ή πολυεθνικές.
Απέναντί της, συχνά στήνονται εμπόδια: μισές αλήθειες, ψευδείς καταθέσεις, κατεστραμμένα πειστήρια, πρόθυμοι επιστήμονες και νομικές ασυλίες. Όμως εκείνη επιμένει. Και γι’ αυτό, όταν φτάνει στη χώρα σου, να ξέρεις πως κάποιος πρέπει να φοβάται. Όχι η ίδια.
Και κατά της Φον ντερ Λάιεν
Επίσης, η υπηρεσία της είναι αυτή η οποία διερευνά τις καταγγελίες για πιθανές εγκληματικές ενέργειες την εποχή της πανδημίας Covid-19 αναφορικά με το εμβόλιο. Ερεύνησε την εμπλοκή της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και του διευθύνοντος συμβούλου της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, μέσω των sms που αντάλλασσαν. Η υπόθεση έφτασε στο δικαστήριο της ΕΕ, το οποίο καταδίκασε την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, διότι δεν έδωσε στη δημοσιότητα τα επίμαχα μηνύματα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «δεν έχει δώσει εύλογη εξήγηση που να δικαιολογεί τη μη κατοχή των ζητούμενων εγγράφων» και της ζητά να πληρώσει τα δικαστικά έξοδα.
Τι κάνει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία λειτουργεί ως ενιαίο γραφείο με έδρα το Λουξεμβούργο και με αποκεντρωμένη δομή, διαθέτοντας 35 γραφεία σε 22 κράτη-μέλη.
Από τον Ιούνιο του 2021 έχει εξασφαλίσει την οικονομική αυτονομία της από την Επιτροπή, ενώ χρηματοδοτείται με το ποσό των 45 εκατ. ευρώ ετησίως.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είναι αρμόδια για τα λεγόμενα «αδικήματα ΠΟΣ». Τα αδικήματα αυτά περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
- διασυνοριακή απάτη στον τομέα του ΦΠΑ, που αφορά συνολική ζημία ύψους τουλάχιστον 10 εκατ. ευρώ
- απάτη που αφορά δαπάνες και τελωνειακή απάτη
- διαφθορά που επιφέρει ή ενδέχεται να επιφέρει ζημία στα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ
- υπεξαίρεση ενωσιακών πόρων ή περιουσιακών στοιχείων από δημόσιο λειτουργό
- νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες
- οποιαδήποτε άλλα αδικήματα τα οποία συνδέονται άρρηκτα με μία από τις προηγούμενες κατηγορίες
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διώκει επίσης αδικήματα που αφορούν τη συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση —εάν το επίκεντρο των δραστηριοτήτων της οργάνωσης αυτής είναι η τέλεση αδικήματος ΠΟΣ.
Πώς λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία
Κάθε αναφορά αδικήματος που λαμβάνει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία επαληθεύεται και καταχωρίζεται στο σύστημα διαχείρισης υποθέσεων, ενώ στη συνέχεια η υπόθεση ανατίθεται σε Ευρωπαίο εντεταλμένο εισαγγελέα. Αν κινηθεί έρευνα, ο Ευρωπαίος εντεταλμένος εισαγγελέας επιλαμβάνεται αυτής ως την ολοκλήρωσή της — με την υποστήριξη των οικονομικών ερευνητών και αναλυτών υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, καθώς και των εθνικών αστυνομικών, τελωνειακών και φορολογικών υπηρεσιών.
Τα μόνιμα τμήματα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας παρακολουθούν τα μέτρα που λαμβάνουν οι Ευρωπαίοι εντεταλμένοι εισαγγελείς. Τα μόνιμα τμήματα είναι συνολικά 15 και το καθένα απ’ αυτά αποτελείται από τρεις Ευρωπαίους εισαγγελείς από χώρες άλλες από τη χώρα που εμπλέκεται στην έρευνα. Αυτό δημιουργεί ένα επιπλέον επίπεδο ανεξαρτησίας.
Μετά το πέρας της έρευνας, η υπόθεση εκδικάζεται ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων.
