Μπορείτε να ακούτε συχνά ότι ένας ενδιάμεσος, μεσημεριανός, σύντομος ύπνος είναι ό,τι χρειάζεστε για να ανανεώσετε την ενέργειά σας και να συνεχίσετε δυναμικά μια γεμάτη ημέρα. Μια νέα μελέτη, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή την παγιωμένη άποψη, συνδέοντας αυτή την αγαπημένη για πολλούς συνήθεια με αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας σε ενήλικες μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας.
Η μελέτη, που διεξήχθη από ερευνητές του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης και αναμένεται να παρουσιαστεί στην επερχόμενη Ετήσια Συνάντηση SLEEP 2025, υπογραμμίζει πως η χρονική στιγμή, η διάρκεια και η συνέπεια του ενδιάμεσου ύπνου έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη μακροπρόθεσμη υγεία και επιβίωση.
Οι ερευνητές βασίστηκαν στα δεδομένα περισσότερων από 86.000 συμμετεχόντων από τη UK Biobank, κυρίως γυναικών (57%), ηλικίας 63 ετών κατά μέσο όρο. Οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν για μια εβδομάδα με τη χρήση ακτιγραφίας, μιας φορητής συσκευής που παρακολουθεί την κίνηση. Ο ενδιάμεσος ύπνος ορίστηκε ως οποιοσδήποτε ύπνος μεταξύ 9 π.μ. και 7 μ.μ.
Τα δεδομένα αποκάλυψαν μια μέση διάρκεια ενδιάμεσου ύπνου 40 λεπτών την ημέρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 34% των περιπτώσεων έλαβαν χώρα μεταξύ 9 π.μ. και 11 π.μ., ενώ το 22% συνέβη αργά το απόγευμα, μεταξύ 5 μ.μ. και 7 μ.μ. Μόνο το 14% καταγράφηκε κατά τη διάρκεια της παραδοσιακής σιέστας μεταξύ 1 μ.μ. και 3 μ.μ.
Η πιο κρίσιμη διαπίστωση της μελέτης ήταν ότι ένας μεγαλύτερος σε διάρκεια ενδιάμεσος ύπνος, ειδικά γύρω στο μεσημέρι ή νωρίς το απόγευμα, καθώς και τα ακανόνιστα πρότυπα ύπνου σχετίστηκαν με υψηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας, ακόμη και μετά τον συνυπολογισμό παραγόντων υγείας και τρόπου ζωής, όπως το κάπνισμα, η χρήση αλκοόλ, ο δείκτης μάζας σώματος και η διάρκεια του νυχτερινού ύπνου.
«Μας εξέπληξε το πόσο συνηθισμένος ήταν ο ενδιάμεσος ύπνος σε αυτή την ηλικιακή ομάδα και η σημαντική διαφοροποίηση στις συνήθειες του ύπνου», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας, δρ. Chenlu Gao, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης. «Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι ο μεγαλύτερος και πιο ακανόνιστος ενδιάμεσος ύπνος, ιδίως γύρω στο μεσημέρι, μπορεί να χρησιμεύσει ως πρώιμος δείκτης υποκείμενων κινδύνων για την υγεία».
Τα αποτελέσματα έρχονται σε αντίθεση με τις υπάρχουσες κατευθυντήριες γραμμές της Αμερικανικής Ακαδημίας Ιατρικής του Ύπνου, οι οποίες συνιστούν σύντομους μεσημεριανούς ύπνους -διάρκειας όχι μεγαλύτερης από 20 έως 30 λεπτά- νωρίς το απόγευμα, για την ενίσχυση της εγρήγορσης, χωρίς να διαταράσσεται ο νυχτερινός ύπνος. Ο παρατεταμένος μεσημεριανός ύπνος μπορεί να οδηγήσει σε αδράνεια, ένα αίσθημα αδιαθεσίας που παρουσιάζεται συχνά μετά από παρατεταμένο ύπνο, μειώνοντας ενδεχομένως τα βραχυπρόθεσμα οφέλη.
«Είναι ενδιαφέρον ότι ο αυξημένος κίνδυνος που σχετίζεται με τον ενδιάμεσο ύπνο έρχεται σε αντίθεση με ό,τι πιστεύαμε έως σήμερα», πρόσθεσε η δρ. Gao. «Αυτό υποδηλώνει την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα».
Η ειδικός αναγνώρισε ότι η μελέτη είχε ορισμένους περιορισμούς, επισημαίνοντας ωστόσο ότι «οι συνήθειες του ενδιάμεσου ύπνου θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως ένα νέο εργαλείο για τον εντοπισμό ατόμων με αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας. Με την ενσωμάτωση των δεδομένων στις κλινικές πρακτικές και στις πρακτικές δημόσιας υγείας, μπορούμε να αναπτύξουμε εξατομικευμένες στρατηγικές για την υποστήριξη της υγιούς γήρανσης».
