Με ισχυρό και ξεκάθαρο μήνυμα κατά κάθε μορφής κακοποίησης, ο Πάπας Λέων ΙΔ’ προχώρησε στην πρώτη του δημόσια δήλωση για το πολυετές σκάνδαλο σεξουαλικής κακοποίησης στους κόλπους της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, επισημαίνοντας ότι «η Εκκλησία δεν πρέπει να ανεχθεί καμία μορφή κακοποίησης – σεξουαλικής ή άλλης».

Η δήλωση διαβάστηκε την Παρασκευή κατά τη διάρκεια θεατρικής παράστασης που βασίστηκε στο έργο δημοσιογράφου ο οποίος παρενοχλήθηκε ενώ ερευνούσε υποθέσεις κακοποίησης από ισχυρό καθολικό τάγμα. Ο Πάπας τόνισε την ανάγκη να εμπεδωθεί σε όλη την Εκκλησία «μια κουλτούρα πρόληψης που δεν ανέχεται καμία μορφή κακοποίησης: εξουσίας, αυθεντίας, συνείδησης, πνευματικότητας ή σεξουαλικής φύσεως».

Στήριξη στην ελευθεροτυπία

Ο Λέων ΙΔ’ εξήρε επίσης τον ρόλο της ελεύθερης, ανεξάρτητης δημοσιογραφίας, τονίζοντας ότι «όπου φιμώνεται ένας δημοσιογράφος, αποδυναμώνεται η δημοκρατική ψυχή ενός έθνους».

«Η υπεράσπιση μιας ελεύθερης και ηθικής δημοσιογραφίας δεν είναι μόνο πράξη δικαιοσύνης, αλλά καθήκον για όλους όσοι επιδιώκουν μια ισχυρή δημοκρατία», ανέφερε χαρακτηριστικά, σε μια δήλωση που έρχεται σε αντίθεση με αρκετούς επισκόπους, ακόμη και από την πατρίδα του Λέοντα – τις ΗΠΑ – που στο παρελθόν είχαν κατηγορήσει τα μέσα ενημέρωσης για επιθέσεις κατά της Εκκλησίας.

Σκιά στο παρελθόν του Ποντίφικα – Αντιδράσεις επιζώντων κακοποίησης

Η δήλωση του Πάπα έρχεται εν μέσω ανησυχιών που είχαν εκφραστεί μετά την εκλογή του στις 8 Μαΐου, κυρίως από ομάδες επιζώντων κακοποίησης από ρωμαιοκαθολικούς κληρικούς . Οι επιφυλάξεις αφορούσαν το παρελθόν του ως Ρόμπερτ Πρεβόστ, όταν ηγείτο του μεσοδυτικού παραρτήματος του τάγματος των Αυγουστινιανών στις ΗΠΑ.

Το 2000, το εν λόγω παράρτημα είχε τοποθετήσει έναν ιερέα, τον Τζέιμς Ρέι, σε μοναστήρι δίπλα σε δημοτικό σχολείο – εννέα χρόνια αφότου του είχε απαγορευτεί να βρίσκεται κοντά σε παιδιά λόγω κατηγοριών για σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων.

Η υπόθεση αυτή βαραίνει το παρελθόν του νέου Ποντίφικα, παρά τις σημερινές αυστηρές δηλώσεις του, και θέτει στο επίκεντρο το κρίσιμο ερώτημα αν η διακήρυξη «μηδενικής ανοχής» θα μετουσιωθεί σε πράξη.

Παρ’ όλο που ο Λέων ΙΔ’ είχε άμεση γνώση καταγγελιών στο παρελθόν, δεν είχε μέχρι σήμερα τοποθετηθεί δημοσίως για τις περιπτώσεις κακοποίησης. Όταν ήταν επίσκοπος της πόλης Τσικλάγιο στο Περού (από το 2015), τρεις γυναίκες τον ενημέρωσαν προσωπικά ότι είχαν κακοποιηθεί ως ανήλικες από δύο τοπικούς ιερείς. Ωστόσο, σύμφωνα με τις ίδιες, καμία ουσιαστική έρευνα δεν ακολούθησε.

Το Βατικανό δήλωσε πως ο τότε επίσκοπος Πρεβόστ – όπως ονομαζόταν πριν γίνει Πάπας – χειρίστηκε τις υποθέσεις αλλά η σχετική υπηρεσία του Βατικανού δεν εντόπισε επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για να στοιχειοθετήσει τις καταγγελίες. Επιπλέον, σε παλαιότερη υπόθεση από τις ΗΠΑ, όταν ήταν επικεφαλής των Αυγουστινιανών στο μεσοδυτικό τμήμα της χώρας, ένας ιερέας που είχε αποκλειστεί από την επαφή με παιδιά τοποθετήθηκε σε μοναστήρι δίπλα σε δημοτικό σχολείο στο Σικάγο. Το Βατικανό έχει δηλώσει πως ο Πρεβόστ δεν ήταν το πρόσωπο που έδωσε τη σχετική έγκριση.

Το κλείσιμο του Sodalitium και το μήνυμα προς τους δημοσιογράφους

Πάντως, ο Πάπας φέρεται να έπαιξε σημαντικό ρόλο στην έναρξη της διαδικασίας που οδήγησε στη διάλυση της Sodalitium – απόφαση που έλαβε οΠάπας Φραγκίσκος μόλις τρεις μήνες πριν από τον θάνατό του. Σύμφωνα με το Associated Press, θύματα της οργάνωσης αναγνωρίζουν ότι ο Λέων ΙΔ’ διευκόλυνε την καθοριστική συνάντηση με τον προκάτοχό του που πυροδότησε την επίσημη έρευνα.

Στην επιστολή του, ο Λέων ΙΔ’ εξύμνησε τον ρόλο των δημοσιογράφων λέγοντας: «Μην φοβάστε. Μέσα από τη δουλειά σας, μπορείτε να είστε οικοδόμοι ειρήνης, ενότητας και κοινωνικού διαλόγου. Να είστε σπορείς φωτός στο σκοτάδι». Ο Ποντίφικας κάλεσε επίσης την Εκκλησία να ανανεώσει την «δέσμευσή της για την προστασία των ανηλίκων και των ευάλωτων ενηλίκων».