Το τελευταίο τριήμερο σημαδεύτηκε από δραματική κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή, καθώς το Ιράν εξαπέλυσε μαζική πυραυλική επίθεση εναντίον του Ισραήλ σε αντίποινα για ισραηλινά πλήγματα στο ιρανικό έδαφος. Η Τεχεράνη εκτόξευσε σε διαδοχικά κύματα έναν καταιγισμό πυραύλων (περίπου 200 σύμφωνα με το Ισραήλ). Οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις ενεργοποίησαν τα αμυντικά συστήματα και πολλοί από τους εισερχόμενους πυραύλους αναχαιτίστηκαν. Ωστόσο, ένας σημαντικός αριθμός βλημάτων κατόρθωσε να περάσει: σύμφωνα με το Reuters, πάνω από 50 ιρανικοί πύραυλοι διέσπασαν το Iron Dome και χτύπησαν το Τελ Αβίβ, προκαλώντας εκρήξεις, τραυματισμούς και ζημιές ακόμη και σε ψηλά κτίρια.
Η ιρανική επίθεση βασίστηκε σε εξελιγμένους βαλλιστικούς πυραύλους μέσου βεληνεκούς. Οι βαλλιστικοί πύραυλοι πετούν πολύ ψηλά και επιστρέφουν στη γη με υπερηχητικές ταχύτητες, κάτι που τους κάνει πολύ πιο δύσκολο να αναχαιτιστούν από την αντιπυραυλική άμυνα. Αναφορές από διεθνή μέσα σημειώνουν ότι η Τεχεράνη χρησιμοποίησε σε αυτή την επίθεση τον νέο «υπερηχητικό» βαλλιστικό πύραυλο Fattah-1 (που αποκαλύφθηκε το 2023) καθώς και τον προηγμένο πύραυλο Kheibar Shekan.
Ο Fattah-1 μπορεί να αναπτύξει ταχύτητες της τάξης των 13-15 Mach και να εκτελεί ελιγμούς κατά την επανείσοδό του, χαρακτηριστικά που δυσκολεύουν την αναχαίτισή του. Αυτοί οι πύραυλοι έχουν επίσης σημαντική ακρίβεια και ισχυρές εκρηκτικές κεφαλές, ικανές να προκαλέσουν μεγάλης κλίμακας ζημιές σε στρατιωτικούς στόχους. Σημειώνεται ότι η επίθεση εξαπολύθηκε αιφνιδιαστικά σχεδόν αποκλειστικά με βαλλιστικά βλήματα – χωρίς την παρουσία πιο αργών drones ή πυραύλων κρουζ – μειώνοντας τον χρόνο αντίδρασης της ισραηλινής αεράμυνας στο ελάχιστο.
Η ισραηλινή αεράμυνα και τα όριά της
Το Ισραήλ διαθέτει ένα πολυεπίπεδο δίκτυο αντιαεροπορικής άμυνας. Βασικοί πυλώνες του είναι: (α) το Iron Dome για την αντιμετώπιση ρουκετών και πυραύλων μικρής εμβέλειας, (β) το σύστημα David’s Sling για πυραύλους μεσαίας εμβέλειας και τακτικούς βαλλιστικούς, και (γ) οι πύραυλοι Arrow-2/3 για την αναχαίτιση βαλλιστικών απειλών μεγάλου βεληνεκούς. Το Iron Dome έχει επιδείξει εξαιρετικές επιδόσεις απέναντι σε ρουκέτες από τη Γάζα (με ποσοστό επιτυχίας 90% στις απειλές που κατευθύνονται σε κατοικημένες περιοχές). Ωστόσο, είναι σχεδιασμένο για στόχους σχετικά μικρής ταχύτητας και χαμηλής τροχιάς – δεν προορίζεται να αναχαιτίζει πυραύλους που έρχονται με πολλαπλάσια του ήχου ταχύτητα από την ανώτερη ατμόσφαιρα. Τα πιο προηγμένα συστήματα, όπως το David’s Sling και ιδίως το Arrow-3, επεκτείνουν την προστασία έναντι βαλλιστικών πυραύλων, αλλά και αυτά έχουν περιορισμένο αριθμό αναχαιτιστικών και δεν είχαν ποτέ δοκιμαστεί σε τόσο μαζική επίθεση με υπερηχητικούς στόχους. Στελέχη του ισραηλινού στρατού έχουν τονίσει επανειλημμένα ότι καμία ασπίδα δεν είναι απόλυτα αδιαπέραστη – ακόμη και το κορυφαίο Iron Dome δεν χαρακτηρίζεται «ερμητικό».
Πώς «τρύπησε» η ιρανική επίθεση την άμυνα
Η επιτυχία του Ιράν να διαπεράσει την πανάκριβη ισραηλινή αεράμυνα οφείλεται τόσο στις δυνατότητες των πυραύλων του όσο και στην τακτική κορεσμού. Οι υπερσύγχρονοι βαλλιστικοί πύραυλοι που χρησιμοποιήθηκαν είχαν επιδόσεις εκτός του «φακέλου» που μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το Iron Dome – ουσιαστικά το ανάγκαζαν να λειτουργεί πέρα από τα όριά του. Την ίδια στιγμή, η ταυτόχρονη εκτόξευση δεκάδων πυραύλων δημιούργησε υπερφόρτωση στην ισραηλινή άμυνα: ακόμα και με υψηλά ποσοστά επιτυχίας ανά βλήμα, ένας επαρκώς μεγάλος όγκος επιθέσεων εξασφαλίζει ότι ορισμένα θα διαφύγουν. Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι βρισκόμαστε σε μια συγκυρία όπου τα επιθετικά βαλλιστικά όπλα μπορούν υπό προϋποθέσεις να νικήσουν ακόμα και τα πιο εξελιγμένα αμυντικά συστήματα. Στην προκειμένη περίπτωση, από τους περίπου 200 πυραύλους που εκτοξεύθηκαν, αρκετές δεκάδες (πιθανώς 40-50) πέτυχαν να πλήξουν το ισραηλινό έδαφος – μια πρωτόγνωρη αναλογία που κλονίζει το αίσθημα απόλυτης ασφάλειας που παρείχε το Iron Dome. Το Ισραήλ θα χρειαστεί ενδεχομένως να ενισχύσει περαιτέρω τις αμυντικές του τεχνολογίες (π.χ. περισσότερες συστοιχίες Arrow ή νέα μέσα όπως λέιζερ) για να αντιμετωπίσει τις νέες αυτές απειλές. Παράλληλα όμως, είναι σαφές ότι η ισραηλινή αεράμυνα, αν και απέτρεψε το μεγαλύτερο μέρος των εισερχόμενων πυραύλων, δεν μπορεί να εγγυηθεί 100% προστασία – κάτι που αποδείχθηκε περίτρανα από τα γεγονότα των τελευταίων ημερών.
