Μια πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη από το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ αναδεικνύει τη σημαντική επίδραση που μπορεί να έχει η επαγγελματική σας δραστηριότητα στην υγεία του εγκεφάλου, ειδικά σε σχέση με τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου του Αλτσχάιμερ. Η έρευνα αυτή εγείρει νέες υποθέσεις για το πώς το περιβάλλον και οι απαιτήσεις της δουλειάς μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις νοητικές λειτουργίες.

Η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι μια προοδευτική εγκεφαλική διαταραχή που πλήττει βαθμιαία τη μνήμη, τη γλώσσα, την ικανότητα λήψης αποφάσεων και γενικά τις νοητικές ικανότητες, οδηγώντας τελικά σε απώλεια της αυτονομίας. Σύμφωνα με το Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (NHS), αποτελεί τη συχνότερη μορφή άνοιας και επηρεάζει κυρίως ηλικιωμένους. Ωστόσο, αναγνωρίζεται και η πρόωρη μορφή της νόσου που εμφανίζεται σε νεότερες ηλικίες.

Τα ευρήματα της μελέτης

Η ομάδα του Χάρβαρντ ανέλυσε στοιχεία από πιστοποιητικά θανάτου τριών ετών, συγκρίνοντας τη συχνότητα εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ μεταξύ διαφόρων επαγγελματικών κλάδων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι οδηγοί ταξί και οι οδηγοί ασθενοφόρων είχαν χαμηλότερο ποσοστό θανάτων από τη νόσο, σε σύγκριση με άλλους εργαζόμενους. Συγκεκριμένα, μόνο το 0,91% των θανάτων των οδηγών ταξί και το 1,03% των οδηγών ασθενοφόρων αποδόθηκαν στην Αλτσχάιμερ, ενώ το ποσοστό στους διευθύνοντες συμβούλους ήταν διπλάσιο, φτάνοντας το 1,82%. Το ποσοστό αυτό ήταν κοντά στο μέσο όρο του γενικού πληθυσμού.

Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι άλλες επαγγελματικές κατηγορίες στον χώρο των μεταφορών, όπως οι οδηγοί λεωφορείων ή οι πιλότοι, δεν παρουσίασαν παρόμοια μείωση, με τα στατιστικά τους να παραμένουν κοντά στον εθνικό μέσο όρο.

Παράλληλα, τα δεδομένα έδειξαν ότι η τάση αυτή αφορά κυρίως τη νόσο του Αλτσχάιμερ και όχι άλλους τύπους άνοιας.

Τι εξηγεί αυτή την τάση;

Σύμφωνα με τους ερευνητές του Χάρβαρντ, οι επαγγελματίες οδηγοί ταξί και ασθενοφόρων εξασκούν καθημερινά έντονες δεξιότητες πλοήγησης και λήψης αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο. Αυτές οι δεξιότητες ενεργοποιούν τον ιππόκαμπο, μια κρίσιμη περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη και την πλοήγηση, και η οποία είναι από τις πρώτες που επηρεάζονται στη νόσο του Αλτσχάιμερ.

Η θεωρία αυτή υποστηρίζεται και από προηγούμενες μελέτες, όπως εκείνη που διεξήχθη στο Λονδίνο, όπου οδηγοί ταξί που είχαν απομνημονεύσει το περίπλοκο δίκτυο δρόμων της πόλης παρουσίασαν σημαντικά μεγαλύτερο ιππόκαμπο. Αυτό δείχνει ότι οι συνεχείς νοητικές προκλήσεις και η ανάγκη ενεργής πλοήγησης μπορεί να συμβάλλουν στην ενίσχυση και προστασία αυτής της περιοχής του εγκεφάλου.

Αντίθετα, επαγγέλματα με καθορισμένες, σταθερές διαδρομές — όπως οι οδηγοί λεωφορείων ή οι πιλότοι — δεν απαιτούν ανάλογο βαθμό νοητικής ευελιξίας και πλοήγησης επί τόπου, γεγονός που ίσως εξηγεί τη διαφορά στα αποτελέσματα.

Περιορισμοί και ανάγκη για περαιτέρω έρευνα

Παρότι τα ευρήματα της μελέτης είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, οι ερευνητές του Χάρβαρντ επισημαίνουν ότι δεν αποδεικνύουν αιτιώδη σχέση μεταξύ των συγκεκριμένων επαγγελμάτων και της πρόληψης της νόσου του Αλτσχάιμερ. Τα δεδομένα βασίζονται σε πιστοποιητικά θανάτου, τα οποία μπορεί να μην είναι πάντοτε ακριβή ή πλήρη.

Επιπλέον, λαμβάνεται υπόψη η πιθανότητα αυτοεπιλογής, όπου άτομα με καλύτερη νοητική λειτουργία ή συγκεκριμένα χαρακτηριστικά μπορεί να επιλέγουν ή να παραμένουν σε αυτά τα επαγγέλματα. Η τύχη και άλλοι αδιευκρίνιστοι παράγοντες επίσης παίζουν ρόλο.

Συνεπώς, απαιτείται περαιτέρω εκτεταμένη έρευνα για να διαλευκανθεί η φύση αυτής της σχέσης, αλλά και για να εξεταστεί πώς συγκεκριμένες επαγγελματικές δραστηριότητες μπορεί να συνεισφέρουν στην υγεία του εγκεφάλου με την πάροδο του χρόνου.