Ερευνητική ομάδα στην Αυστραλία ανέπτυξε μια πρωτοποριακή μέθοδο που καθιστά ορατό τον ιό HIV μέσα στα λευκά αιμοσφαίρια, ανοίγοντας τον δρόμο για την πλήρη εξάλειψή του από τον οργανισμό.

Η ικανότητα του ιού να κρύβεται μέσα σε ορισμένα λευκά αιμοσφαίρια αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τους επιστήμονες. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μια «δεξαμενή» HIV μέσα στο σώμα που μπορεί να επανενεργοποιηθεί, με αποτέλεσμα να μην μπορεί ούτε το ανοσοποιητικό σύστημα ούτε τα φάρμακα να αντιμετωπίσουν τον ιό.

Τώρα, ερευνητές από το Ινστιτούτο Peter Doherty για τα Λοιμώδη Νοσήματα και την Ανοσολογία στη Μελβούρνη της Αυστραλίας, ανέπτυξαν μια μέθοδο που βασίζεται στην τεχνολογία mRNA και η οποία καθιστά τον ιό ορατό. Σε άρθρο τους που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Communications», οι ερευνητές έδειξαν για πρώτη φορά ότι το mRNA μπορεί να εισαχθεί μέσα στα κύτταρα όπου κρύβεται ο ιός HIV, συσκευασμένο σε μια μικρή, ειδικά σχεδιασμένη λιπαρή φυσαλίδα. Το mRNA στη συνέχεια δίνει εντολή στα κύτταρα να αποκαλύψουν τον ιό.

Σχεδόν 40 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο ζουν με HIV και πρέπει να λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή εφ’ όρου ζωής ώστε να καταστείλουν τον ιό και να μην εμφανίσουν συμπτώματα ή να τον μεταδώσουν. Για πολλούς ασθενείς, ο HIV εξακολουθεί να είναι θανατηφόρος, με τα στοιχεία του UNAIDS να δείχνουν ότι το 2023 καταγραφόταν ένας θάνατος ανά λεπτό λόγω του ιού.

«Προηγουμένως θεωρούνταν αδύνατο να μεταφερθεί το mRNA στον τύπο λευκών αιμοσφαιρίων που φιλοξενεί τον HIV», εξήγησε η Δρ. Πάουλα Σεβάλ, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Doherty και συν-συγγραφέας της μελέτης, επειδή αυτά τα κύτταρα δεν απορροφούν τις λιπαρές φυσαλίδες ή τα νανοσωματίδια λιπιδίων (LNPs) που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά του.

Η ομάδα ανέπτυξε έναν νέο τύπο LNP, γνωστό ως LNP X, που αυτά τα κύτταρα μπορούν να απορροφήσουν.

«Ελπίζουμε ότι αυτός ο νέος σχεδιασμός νανοσωματιδίων μπορεί να αποτελέσει μια νέα οδό προς τη θεραπεία του HIV» πρόσθεσε η ερευνήτρια.

Η Δρ. Σεβάλ ανέφερε ότι, όταν μια συνεργάτιδά της παρουσίασε τα αρχικά αποτελέσματα στην εβδομαδιαία συνάντησή τους, της φάνηκαν σχεδόν απίστευτα.

«Την στείλαμε πίσω στο εργαστήριο να τα επαναλάβει, και την επόμενη εβδομάδα ήρθε με εξίσου καλά αποτελέσματα. Έτσι έπρεπε να το πιστέψουμε. Και φυσικά, από τότε το επαναλάβαμε πολλές, πολλές φορές», είπε χαρακτηριστικά.

Ωστόσο, απαιτείται επιπλέον έρευνα για να διαπιστωθεί αν η αποκάλυψη του ιού αρκεί ώστε το ανοσοποιητικό σύστημα να τον εξουδετερώσει, ή αν η συγκεκριμένη τεχνολογία θα χρειαστεί να συνδυαστεί με άλλες θεραπείες για την πλήρη εξάλειψη του HIV από τον οργανισμό.

Η μελέτη διεξήχθη σε εργαστηριακές συνθήκες, χρησιμοποιώντας κύτταρα που δόθηκαν από ασθενείς με HIV. Η πορεία προς την αξιοποίηση της τεχνολογίας ως μέρος θεραπείας για τους ασθενείς είναι μακρά και απαιτεί επιτυχημένες δοκιμές σε ζώα, ακολουθούμενες από δοκιμές ασφάλειας σε ανθρώπους — μια διαδικασία που ενδέχεται να διαρκέσει χρόνια, προτού καν ξεκινήσουν οι δοκιμές για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.

«Στον τομέα της βιοϊατρικής, πολλά υποσχόμενα ευρήματα δεν καταλήγουν ποτέ στην κλινική εφαρμογή – αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα. Δεν θέλω να ωραιοποιήσω την κατάσταση», υπογράμμισε η Σεβάλ. «Ωστόσο, στον συγκεκριμένο τομέα της θεραπείας του HIV, δεν έχουμε ξαναδεί κάτι που να πλησιάζει τα αποτελέσματα που παρατηρούμε τώρα, όσον αφορά την ικανότητα αποκάλυψης του ιού. Από αυτή την άποψη, είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι πως θα δούμε αντίστοιχη ανταπόκριση και σε ζωικά μοντέλα, και ότι τελικά θα καταφέρουμε να το εφαρμόσουμε και σε ανθρώπους», πρόσθεσε.

Ο Δρ. Μάικλ Ρος από το Πανεπιστήμιο του Μελβούρνης και συν-επικεφαλής της έρευνας, δήλωσε ότι η ανακάλυψη μπορεί να έχει ευρύτερες εφαρμογές πέραν του HIV, καθώς τα σχετικά λευκά αιμοσφαίρια εμπλέκονται και σε άλλες ασθένειες, όπως ο καρκίνος.

Ο Δρ. Τζόναθαν Στόι, ειδικός στους ρετροϊούς και ερευνητής στο Ινστιτούτο Francis Crick, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε ότι η προσέγγιση της ομάδας της Μελβούρνης αποτελεί σημαντική πρόοδο σε σχέση με τις υπάρχουσες μεθόδους που προσπαθούν να εξαναγκάσουν τον ιό να αποκαλυφθεί, αλλά απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να διαπιστωθεί πώς θα καταστραφεί μετά.

«Τελικά, παραμένει ένα μεγάλο ερωτηματικό: χρειάζεται να εξαλειφθεί ολόκληρο το αποθεματικό του ιού για να θεωρηθεί η θεραπεία επιτυχής ή αρκεί η εξουδετέρωση της πλειονότητάς του; Αν επιβιώσει μόλις το 10% του λανθάνοντος ιού, θα είναι αρκετό για να προκαλέσει νέα μόλυνση; Μόνο ο χρόνος θα δώσει την απάντηση», κατέληξε ο ερευνητής.