Ένας νέος επικίνδυνος κορονοϊός που εντοπίστηκε στην Κίνα θα μπορούσε να προκαλέσει την επόμενη πανδημία, προειδοποιούν Αμερικανοί επιστήμονες. Επισημαίνουν δε, ότι ο ιός HKU5-CoV-2 χρειάζεται μόνο μία μικρή μετάλλαξη για να αποκτήσει τη δυνατότητα να μολύνει τον άνθρωπο.
Η ανακάλυψη αυτή προκαλεί έντονη ανησυχία, καθώς το συγκεκριμένο παθογόνο είναι συγγενικό με τον MERS, έναν εξαιρετικά θανατηφόρο ιό που σκοτώνει έως και το 1/3 των ανθρώπων που μολύνει. Επιπλέον, ο ιός HKU5 είχε εντοπιστεί αρχικά σε νυχτερίδες από επιστήμονες στο ίδιο κινεζικό εργαστήριο, απ’ όπου ανησυχούν ότι μπορεί να προήλθε η διαρροή του ιού SARS-CoV-2 που προκαλεί τον Covid-19.
Η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον μελέτησε τον τρόπο με τον οποίο ο νέος ιός αλληλεπιδρά με ανθρώπινα κύτταρα στο εργαστήριο.
«Οι ιοί HKU5 δεν είχαν μελετηθεί επαρκώς μέχρι τώρα, αλλά η έρευνά μας δείχνει πώς καταφέρνουν να μολύνουν κύτταρα. Διαπιστώσαμε ότι μπορεί να βρίσκονται μόνο ένα βήμα μακριά από το να μολύνουν τον άνθρωπο», δήλωσε ο καθηγητής ιολογίας Μάικλ Λέτκο, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης.
Τι έδειξαν τα πειράματα
Τα ευρήματα δείχνουν πως μια μικρή αλλαγή στην πρωτεΐνη-ακίδα του ιού θα μπορούσε να του επιτρέψει να προσκολληθεί στους υποδοχείς ACE2 των ανθρώπων — κυρίως στο στόμα, τον λαιμό και τη ρινική κοιλότητα. Οι επιστήμονες συνέλεξαν το στέλεχος HKU5-CoV-2 από νυχτερίδες που εξετάστηκαν σε νότιες και ανατολικές περιοχές της Κίνας. Παρόλο που ο ιός περιορίζεται προς το παρόν στις νυχτερίδες, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι το ανεξέλεγκτο εμπόριο άγριας ζωής στην Κίνα αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης σε άλλα είδη και τελικά στους ανθρώπους.
Στα πειράματά τους, οι ερευνητές δημιούργησαν «ψευδοϊούς» με τεχνικές γονιδιακής τροποποίησης — ιικά σωματίδια που περιλαμβάνουν την πρωτεΐνη-ακίδα του HKU5 αλλά είναι ακίνδυνα. Οι ψευδοϊοί αυτοί εισήχθησαν σε διαφορετικούς τύπους κυττάρων, με ορισμένα να διαθέτουν υποδοχείς ACE2 από νυχτερίδες και άλλα από ανθρώπους.
Ο ιός εξέπεμπε πράσινο φως όταν εισερχόταν και πολλαπλασιαζόταν επιτυχώς μέσα σε ένα κύτταρο. Τα κύτταρα των νυχτερίδων φώτισαν έντονα, δείχνοντας ότι ο HKU5 μπορεί να τα μολύνει με ευκολία. Τα ανθρώπινα κύτταρα, ωστόσο, έδειξαν μικρή ανταπόκριση, εκτός εάν ο ιός έφερε συγκεκριμένες μεταλλάξεις που βελτίωναν την ικανότητά του να προσκολλάται στον ACE2.
Οι επιστήμονες ανησυχούν ότι αν ο ιός HKU5 περάσει πρώτα σε ένα ενδιάμεσο είδος, όπως μινκ ή μοσχογαλές, μπορεί να υποστεί τις αναγκαίες μεταλλάξεις προτού φτάσει στον άνθρωπο.
Το FBI και η CIA έχουν εκφράσει την άποψη ότι η πανδημία του Covid-19 πιθανότατα ξεκίνησε από διαρροή στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν, το οποίο ερευνούσε επικίνδυνους κορονοϊούς τα προηγούμενα χρόνια. Άλλη θεωρία θεωρεί υπεύθυνη την αγορά άγριων ζώων στη Γουχάν, όπου φυλάσσονταν δεκάδες είδη σε κακές συνθήκες, πιθανώς ως ενδιάμεσοι ξενιστές.
Η νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Communications», επικεντρώνεται σε μια λιγότερο γνωστή ομάδα κορονοϊών (merbecoviruses) στην οποία ανήκουν ο MERS-CoV και οι παραλλαγές του HKU5. Ο MERS, που πρωτοεμφανίστηκε στη Σαουδική Αραβία το 2012, μεταδίδεται από καμήλες με ποσοστό θνησιμότητας περίπου 34%.
Για να μελετήσουν τη δομή του ιού, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν κρυο-ηλεκτρονική μικροσκοπία, η οποία αποκάλυψε ότι βασικά τμήματα της πρωτεΐνης-ακίδας παρέμειναν σε «κλειστή» θέση, γεγονός που καθιστά τη μόλυνση πιο δύσκολη, αλλά όχι αδύνατη.
«Οι ιοί αυτοί είναι τόσο στενά συγγενείς με τον MERS που δεν μπορούμε να αδιαφορήσουμε για την πιθανότητα μετάδοσης στους ανθρώπους», προειδοποίησε ο Λέτκο. «Δεν υπάρχουν ακόμη ενδείξεις ότι έχουν μολύνει ανθρώπους, αλλά η δυνατότητα υπάρχει και πρέπει να παρακολουθούνται στενά» τόνισε.
Νωρίτερα φέτος, Κινέζοι επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι η παραλλαγή Lineage 2 του HKU5 μπορεί να συνδεθεί με τους ανθρώπινους υποδοχείς ACE2, υποδεικνύοντας ότι ίσως ήδη έχει τη δυνατότητα να μολύνει ανθρώπινα κύτταρα χωρίς να χρειάζεται περαιτέρω μετάλλαξη.
Η νέα αμερικανική μελέτη ερεύνησε δεκάδες στελέχη της οικογένειας αυτών των ιών. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η παραλλαγή Lineage 2 φαίνεται πιο επικίνδυνη, αλλά τα ευρήματα δείχνουν ότι και άλλες παραλλαγές του HKU5 ενδέχεται να χρειάζονται μόνο λίγες μεταλλάξεις για να αποκτήσουν τις ίδιες δυνατότητες.
