Ο Ντόναλντ Τραμπ διέταξε να ανοίξει ξανά η περιβόητη φυλακή του Αλκατράζ, 63 χρόνια μετά την αποχώρηση του τελευταίου κρατουμένου. Φαίνεται, ωστόσο, λογικό να αναρωτηθεί κανείς γιατί έκλεισε εξαρχής η φυλακή.
Η απάντηση συνοψίζεται σε τρεις βασικούς λόγους με βάση το δημοσίευμα του San Francisco Chronicle. Η λειτουργία της φυλακής κόστιζε πολύ περισσότερο σε σχέση με άλλες εγκαταστάσεις στη χώρα, φιλοξενούσε έναν εντυπωσιακά μικρό αριθμό κρατουμένων και τέλος -κάτι που φαίνεται σημαντικό- θεωρήθηκε ευάλωτη σε μελλοντικές απόπειρες απόδρασης.
Γιατί ο Ντόναλντ Τραμπ θέλει το Αλκατράζ ανοιχτό
Ανησυχίες για το κόστος του Αλκατράζ είχαν εκφραστεί ήδη από την κατασκευή και τα εγκαίνιά του στις 13 Οκτωβρίου 1933. Όμως μια απόδραση επιτάχυνε την απόφαση για το κλείσιμο: τρεις κρατούμενοι διέφυγαν από το Αλκατράζ στις 12 Ιουνίου 1962, σκάβοντας τους εύθραυστους τοίχους με κουτάλια και φεύγοντας από το νησί με μια αυτοσχέδια σχεδία. Δεν βρέθηκαν ποτέ.
Λίγες ημέρες αργότερα, ο δήμαρχος του Σαν Φρανσίσκο, Τζορτζ Κρίστοφερ, ζήτησε να κλείσει η φυλακή. «Η πρόσφατη απόδραση τριών κρατουμένων από το Αλκατράζ και τα επακόλουθα γεγονότα», έγραψε ο Κρίστοφερ, «αποκάλυψαν ότι η φυλακή αυτή βρίσκεται σε κατάσταση φθοράς και ίσως χρειαστεί έως και 5 εκατομμύρια δολάρια για την ανακαίνισή της».
Το καθημερινό κόστος για κάθε κρατούμενο
Ο Γενικός Εισαγγελέας Ρόμπερτ Φ. Κένεντι διέταξε το κλείσιμο της φυλακής στις 23 Ιουνίου 1962, επικαλούμενος τόσο τον κίνδυνο μελλοντικών αποδράσεων όσο και την εξοικονόμηση χρημάτων για τους φορολογούμενους, οι οποίοι πλήρωναν το υψηλό κόστος μεταφοράς προσωπικού, τροφίμων και προμηθειών. «Είναι πολύ πιο ακριβό να ταΐζεις κρατούμενους εκεί απ’ ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη ομοσπονδιακή φυλακή», είπε ο Κένεντι.
Η εφημερίδα «The Chronicle» το 1962 ανέφερε ότι η καθημερινή δαπάνη για κάθε κρατούμενο στο Αλκατράζ ανερχόταν σε 13 δολάρια, περισσότερο από 2,5 φορές το μέσο ημερήσιο κόστος των 5 δολαρίων στο υπόλοιπο ομοσπονδιακό σωφρονιστικό σύστημα.
Οι τελευταίοι κρατούμενοι εγκατέλειψαν το Αλκατράζ την άνοιξη του 1963.
Μικρός χώρος, πολλοί κρατούμενοι
«Ο Βράχος» παρουσιάστηκε ως ένα απόρθητο φρούριο όταν άνοιξε το 1933. Όμως στα τελευταία του χρόνια, η φθορά των υποδομών και η ευρηματικότητα των κρατουμένων προκαλούσαν ανησυχίες ότι η φυλακή μπορεί να ήταν πιο ευάλωτη από τα σύγχρονα χερσαία σωφρονιστικά ιδρύματα. (Έξι μήνες μετά την απόδραση του Ιουνίου 1962, ο κρατούμενος Τζον Πολ Σκοτ κατάφερε να κολυμπήσει τρία μίλια και συνελήφθη στην ακτή.)
Αλλά ο σημαντικότερος λόγος που αναφέρθηκε τότε για το αβέβαιο μέλλον της φυλακής δεν είχε σχέση ούτε με το κόστος ούτε με τις αποδράσεις. Το Αλκατράζ είχε μέγιστη χωρητικότητα μόλις 336 κρατουμένων και στα 30 χρόνια λειτουργίας του κράτησε συνολικά 1.576 κρατούμενους. Οι μεγαλύτερες πολιτειακές και ομοσπονδιακές φυλακές στις ΗΠΑ σήμερα φιλοξενούν περισσότερους από 5.000 ανθρώπους.
Και αυτό το πρόβλημα χωρητικότητας είναι ακόμα πιο έντονο το 2025. Το 1960 υπήρχαν λιγότεροι από 250.000 κρατούμενοι σε πολιτειακές και ομοσπονδιακές φυλακές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 2022 ο αριθμός αυτός -που αντανακλά τόσο την αύξηση του πληθυσμού όσο και τη ραγδαία άνοδο του ποσοστού φυλάκισης από τη δεκαετία του 1960- είχε φτάσει περίπου τα 1,25 εκατομμύρια άτομα.
Η κάλυψη της Chronicle για την τελευταία ημέρα της φυλακής, στις 21 Μαρτίου 1963, ενίσχυσε τη δημοφιλία της απόφασης για το κλείσιμό της από την πλευρά όλων των εμπλεκομένων, πολιτικών, υπεύθυνων φυλακών και των τελευταίων 27 κρατουμένων που επιβιβάστηκαν σε πλοία για μεταφορά σε άλλες φυλακές.
Ο Φρανκ Σ. Ουέδερμαν, ο τελευταίος κρατούμενος που έφυγε, έδωσε έναν κατάλληλο επίλογο: «Το Αλκατράζ δεν έκανε καλό σε κανέναν», είπε.
