Στο παρά πέντε της υπογραφής βρέθηκε χθες η συμφωνία μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ουκρανίας για την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων της τελευταίας, καθώς νέα εμπόδια προέκυψαν την ώρα που η πρώτη αναπληρώτρια πρωθυπουργός της Ουκρανίας, Γιούλια Σβιριντένκο, ταξίδευε προς την Ουάσιγκτον για την τελετή υπογραφής.
Το κείμενο της συμφωνίας, το οποίο εξασφάλισαν οι Financial Times, προβλέπει ότι οι δύο χώρες θα δημιουργήσουν τις αναγκαίες συνθήκες για να ενισχύσουν τις επενδύσεις στον τομέα της εξόρυξης, της ενέργειας και της σχετικής τεχνολογίας στην Ουκρανία, μέσω της αξιοποίησης των φυσικών της πόρων και της ίδρυσης κοινού επενδυτικού ταμείου.
Ωστόσο, σύμφωνα με τρεις Ουκρανούς αξιωματούχους, η πλευρά των ΗΠΑ φέρεται να προειδοποίησε την Σβιριντένκο, όσο ακόμη το αεροπλάνο της βρισκόταν εν πτήσει, ότι θα πρέπει να είναι «έτοιμη να υπογράψει όλα τα σχετικά έγγραφα ή να επιστρέψει στην Ουκρανία». Σύμφωνα με δύο ακόμη Ουκρανούς αξιωματούχους, οι Αμερικανοί αξιώνουν την ταυτόχρονη υπογραφή τόσο της συμφωνίας-πλαισίου όσο και της αναλυτικής συμφωνίας για το επενδυτικό ταμείο, κάτι που η ουκρανική πλευρά θεωρεί θεσμικά ανέφικτο, καθώς το δεύτερο κείμενο απαιτεί προηγούμενη έγκριση από το ουκρανικό κοινοβούλιο.
Άτομο με γνώση της αμερικανικής στάσης ανέφερε ότι η καθυστέρηση οφείλεται στην επιμονή της Ουκρανίας να επανεξεταστούν σημεία που είχαν ήδη συμφωνηθεί το Σαββατοκύριακο, προκαλώντας ανησυχίες για ενδεχόμενα προβλήματα διαφάνειας και λογοδοσίας. Ωστόσο, προσέθεσε ότι αν η ουκρανική πλευρά αποδεχθεί τους αρχικούς όρους, η συμφωνία μπορεί να υπογραφεί ακόμη και εντός της ημέρας.
«Ο πρόεδρος Τραμπ δήλωσε ότι τώρα είναι η ώρα να ολοκληρωθεί αυτή η συμφωνία και κινούμαστε με ταχείς ρυθμούς προς αυτόν τον στόχο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν δεσμευμένες στην άμεση ολοκλήρωση της συμφωνίας και στην εξασφάλιση διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία» ανέφερε εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών.
Ουκρανική δυσαρέσκεια και εκκρεμότητες
Η ουκρανική πλευρά απέρριψε την αμερικανική αφήγηση, τονίζοντας ότι δεν είναι δυνατόν να υπογραφεί και η συμφωνία για το ταμείο χωρίς την κοινοβουλευτική έγκριση. «Είμαστε έτοιμοι να υπογράψουμε τη συμφωνία-πλαίσιο σήμερα», δήλωσε Ουκρανός αξιωματούχος που συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις, προσθέτοντας όμως ότι οι πιθανότητες ολοκλήρωσης ήταν περίπου «50-50».
Σε τηλεοπτική του παρέμβαση, ο πρωθυπουργός της Ουκρανίας, Ντένις Σμιχάλ, εξέφρασε την ελπίδα ότι η συμφωνία θα υπογραφεί εντός των επόμενων 24 ωρών: «Μόλις οριστικοποιηθούν οι τελευταίες λεπτομέρειες – κάτι που ελπίζω να συμβεί εντός 24 ωρών – η συμφωνία θα υπογραφεί και θα κάνουμε το πρώτο βήμα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Αν και η συμφωνία δεν περιλαμβάνει ρητές εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, περιγράφεται ως «έκφραση μιας ευρύτερης, μακροπρόθεσμης στρατηγικής ευθυγράμμισης… και απτή απόδειξη της στήριξης των ΗΠΑ προς την ασφάλεια, την ευημερία, την ανοικοδόμηση και την ενσωμάτωση της Ουκρανίας σε διεθνή οικονομικά πλαίσια».
Ουκρανοί αξιωματούχοι που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις σημείωσαν ότι «η πρόοδος των διαπραγματευτικών ομάδων είναι σημαντική και η συμφωνία είναι πλέον πολύ πιο επωφελής και για τις δύο πλευρές».
Η πορεία προς την παρούσα συμφωνία ήταν ήδη δύσκολη: η προηγούμενη εκδοχή της ακυρώθηκε τον Φεβρουάριο, όταν σημειώθηκε δημόσια αντιπαράθεση μεταξύ του προέδρου Τραμπ και του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, μέσα στο Οβάλ Γραφείο. Μετά τη σύγκρουση, ο Τραμπ ζήτησε η στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ προς την Ουκρανία να υπολογίζεται ως δάνειο που θα αποπληρωθεί μέσω της συμφωνίας – πρόταση που απέρριψε κατηγορηματικά το Κίεβο.
Τελικώς, την Κυριακή, ο Σμιχάλ επιβεβαίωσε ότι ο όρος αυτός αφαιρέθηκε από τη νέα συμφωνία, αφού η ουκρανική πλευρά όρισε ξεκάθαρα τις «κόκκινες γραμμές» της. Ο ίδιος μίλησε από την Ουάσιγκτον, μετά από σημαντική συνάντηση με τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, για τη διευθέτηση των τελικών εκκρεμοτήτων.
Έκτοτε, και ιδιαίτερα μετά τη νομική υποστήριξη που εξασφάλισε το Κίεβο από αμερικανικό δικηγορικό γραφείο, οι διαπραγματεύσεις έγιναν πιο «εποικοδομητικές», σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους. Νωρίτερα μέσα στον μήνα, οι δύο πλευρές υπέγραψαν μνημόνιο πρόθεσης για την προώθηση συμφωνίας ως προς το επενδυτικό ταμείο που θα διαχειριστεί τους φυσικούς και ενεργειακούς πόρους της Ουκρανίας.
Βάσει των όρων της τελικής συμφωνίας, οποιαδήποτε νέα στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ, «συμπεριλαμβανομένης της δωρεάς οπλικών συστημάτων, πυρομαχικών, τεχνολογίας ή εκπαίδευσης», θα θεωρείται εισφορά κεφαλαίου από τις ΗΠΑ.
